بررسی جوایز علمی در سیاستگذاری کشور‌ها

در یک پژوهش انجام شد؛

بررسی جوایز علمی در سیاستگذاری کشور‌ها

این گزارش به بررسی جوایز علمی در سیاستگذاری در کشورهایی نظیر سوئد، آمریکا و عربستان سعودی، همراه با تحلیل فرصت ها و چالش های جوایز علمی در ایران می پردازد.

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری EDHA، این گزارش به بررسی جوایز علم و فناوری به عنوان ابزاری برای سیاستگذاری پرداخته است. در ابتدا به اهمیت و جایگاه ابزار‌های نرم در سیاستگذاری اشاره و حوزه علم و فناوری به عنوان بستری مناسب برای استفاده از آنها معرفی شده است. سپس تاریخچه جوایز علمی با تأکید بر اهمیت علم در طول تاریخ، ازجمله در اسلام، بررسی شده و پنج جایزه علمی برجسته شامل جوایز نوبل، فیلدز، ژاپن، ملکه الیزابت و مصطفی (ص) معرفی و تحلیل تطبیقی شده اند. همچنین نقش و اهمیت جوایز علمی در سیاستگذاری علم و فناوری در دوازده بخش اصلی شرح داده شده است که برخی از آنها شامل شناسایی و حمایت از نخبگان، ترویج جهت گیری‌های خاص علمی، گفتمان سازی، الگوسازی، تمدن سازی، ارتقای دیپلماسی علمی و احیای رشته‌ها می‌شود.

مرکز پژوهش های مجلس در پژوهشی با عنوان «بررسی جوایز علم و فناوری به مثابه ابزار سیاستگذاری» آورده است که دستیابی به پیشرفت‌های علمی و فناوری نیازمند سیاستگذاری مؤثر با ابزار‌های مناسب است. یکی از این ابزارها، اعطای جوایز علمی و فناوری است که به‌منظور تشویق نوآوری و ارتقای دانش علمی اعطا می‌شود. بااین‌حال، کمبود مطالعات جامع درباره تأثیر واقعی این جوایز بر پیشرفت علم و فناوری و شیوه به‌کارگیری آنها توسط سیاستگذاران، ما را بر آن داشت تا این موضوع را بررسی کنیم. پژوهش حاضر به دنبال آن است تا تبیین کند چگونه می‌توان جوایز علم و فناوری را به‌عنوان ابزار سیاستگذاری نرم به‌کار گرفت تا نقش مؤثری در سیاستگذاری‌های کلان ایفا و به حل مسائل کلان کشور کمک کرد. در این راستا، سؤال اساسی پژوهش این است که دلایل، کارکرد‌ها و الزامات به‌کارگیری جوایز در فرایند سیاستگذاری علم و فناوری و زیرساخت‌ها و قواعد لازم برای اثربخشی آنها چیست؟

بررسی جوایز علمی در سیاستگذاری در کشورها

این گزارش بیان می‌کند که جوایز علمی و فناوری می‌توانند به‌عنوان ابزار‌های مؤثر سیاستگذاری نرم در راستای پیشبرد علم و فناوری به‌کار روند. این جوایز نه‌تن‌ها جنبه تشویق و حمایت از افراد و نخبگان علمی را دارند، بلکه دارای کارکرد‌ها و نقش‌های سیاستی گسترده‌ای هستند که به ترویج اهداف کلان علمی، اجتماعی و دیپلماسی در سطح ملی و بین‌المللی کمک می‌کنند.

بررسی جوایز علمی در سیاستگذاری در کشورها

این گزارش در ادامه ۱۲ مورد از نقش‌ها و کارکرد‌های سیاستی را برشمرده است که به این شرح است؛ شناسایی و حمایت از نخبگان علمی: هدایت و تقویت انگیزه‌ها و ظرفیت‌های نوجوانان، جوانان و دانشمندان برای پیشبرد اهداف علمی و نوآوری، ۲. ترویج جهت‌گیری‌های خاص علمی: تقویت و هدایت پژوهش‌ها و تلاش‌های علمی در راستای رفع نیاز‌ها و حل مسائل جامعه یا اهداف نهاد‌های حامی، ۳. گفتمان‌سازی علمی: ایجاد و تقویت گفتگو و مباحث علمی در جامعه به‌منظور ترویج علم و فناوری به‌عنوان ارزش‌های محوری، ۴. الگوسازی علمی: معرفی و برجسته‌سازی دانشمندان و پژوهشگران برجسته به‌عنوان الگو‌هایی برای جامعه علمی و عمومی، ۵. مرجعیت علمی: تقویت جایگاه و اعتبار علمی کشور‌ها و نهاد‌های علمی به‌عنوان مراکز معتبر و مرجع در زمینه‌های خاص علمی،۶. ارتقای دیپلماسی علمی: استفاده از جوایز برای ارتقای روابط علمی بین‌المللی و برندسازی کشور‌ها در عرصه جهانی، ۷. بازیابی و بازتولید هویتی: تقویت و بازتعریف هویت ملی و علمی از طریق برجسته‌سازی دستاورد‌های علمی و پژوهشی، ۸. بسط و ترویج ارزش‌های فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی: استفاده از جوایز به‌عنوان بستری برای ترویج ارزش‌های مورد تأکید جامعه و فرهنگ کشور، ۹. تمدن‌سازی: کمک به فرایند تمدن‌سازی از طریق تأکید بر نقش علم و فناوری به‌عنوان بنیان‌های اساسی پیشرفت و توسعه، ۱۰. احیای رشته‌ها یا حوزه‌های علمی در حال افول: تلاش برای بازسازی و تقویت رشته‌های علمی که به دلایل مختلف رو به افول هستند، ۱۱. پرداختن به موضوعات نوپدید علمی: شناسایی و حمایت از پژوهش‌ها و فعالیت‌های علمی که به مسائل و چالش‌های نوظهور می‌پردازند، ۱۲. تحقق سیاست‌ها و اهداف غیر علمی: بهره‌برداری از جوایز علمی برای پیشبرد اهداف و سیاست‌های غیرعلمی نظیر اقتصادی، اجتماعی یا دیپلماتیک.

بررسی جوایز علمی در سیاستگذاری در کشورها

این گزارش پیشنهاد می‌دهد که به‌منظور تقویت جایگاه و بهینه‌سازی نقش جوایز علمی و فناوری در سیاستگذاری علم و فناوری کشور، ضروری است رویکرد‌های جامعی اتخاذ شود. ازجمله اینکه تدوین و اجرای یک نقشه راه جامع توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی است که بستر سیاست‌های یکپارچه و هماهنگ را برای جوایز علمی فراهم می‌کند. همچنین واگذاری مسئولیت تنظیم‌گری و ایجاد دبیرخانه متمرکز جوایز علمی به نهادی مشخص مانند معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان، فرهنگستان علوم، مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت یا پارک‌های فناوری نظیر پارک فناوری پردیس، به جلوگیری از پراکندگی و رقابت‌های ناسالم کمک خواهد کرد و همچنین منجر به سامان‌دهی و هماهنگی جوایز علمی خواهد شد.

بررسی جوایز علمی در سیاستگذاری در کشورها

دیگر پیشنهاد مرکز پژوهش‌های مجلس مبنی بر این است که ثبت جوایز علمی در اسناد بالادستی کشور زمینه‌ساز حمایت مستمر دولت و نهاد‌های علمی خواهد بود. ایجاد کنسرسیومی از جوایز علمی و فناوری، هم‌افزایی و اشتراک منابع بین جوایز و نهاد‌های مختلف را تقویت می‌کند. توسعه برنامه‌های راهبردی جامع و منسجم برای مدیریت جوایز، آنها را به‌صورت هدفمند به پیش می‌برد و مشارکت بخش غیردولتی در حمایت از جوایز، از سیاست‌زدگی آنها جلوگیری می‌کند. همچنین ایجاد پیوند بین جوایز علمی و اولویت‌های ملی مانند چالش‌های استراتژیک، به تقویت نقش جوایز در حل مسائل ملی کمک می‌کند.

این گزارش همچنین پیشنهاد می‌دهد که برای تأمین مالی پایدار و مؤثر جوایز، استفاده از مدل‌های جدید تأمین مالی ازجمله همکاری‌های بین‌المللی، مشارکت‌های خصوصی- عمومی و حمایت‌های مالی خیریه‌ها پیشنهاد می‌شود. همچنین تدوین استراتژی‌های مشخص و هدفمند در زمینه همکاری‌های بین‌المللی و شفافیت و دقت در فرایند‌های ارزیابی و انتخاب برگزیدگان و استانداردسازی آنها، می‌تواند به ارتقای جوایز و توسعه علمی و فناوری کشور کمک کند و تعریف و پشتیبانی از جوایز خاص به‌منظور دستیابی به اهداف سیاستی ویژه مانند به‌کارگیری نخبگان در چرخه به کشور و ارتقای علوم پایه پیشنهاد می‌شود.

آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "بررسی جوایز علمی در سیاستگذاری کشور‌ها" هستید؟ با کلیک بر روی اقتصادی، آیا به دنبال موضوعات مشابهی هستید؟ برای کشف محتواهای بیشتر، از منوی جستجو استفاده کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "بررسی جوایز علمی در سیاستگذاری کشور‌ها"، کلیک کنید.