خطرات و عوارض بالا بودن هموگلوبین خون چیست؟

علل و علایم هموگلوبین بالا

هموگلوبین یک پروتئین است که در سلول‌های قرمز خون یافت می‌شود. هموگلوبین در انتقال اکسیژن و رساندن آن به کنار بافت‌ها و در عین حال دور کردن دی اکسید کربن از کنار بافت و رساندن آن به شش‌ها نقش دارد. شمارش هموگلوبین‌های خون یک روش غیر مستقیم برای شمارش گلبول‌های قرمز خون هست. بالا بودن hb در آزمایش خون نشان‌دهنده بیماری است که باید افراد نسبت به آن آگاه باشند و علائم آن را به خوبی بشناسند و در صورت ابتلاء به هموگلوبین بالا نسبت به درمان آن اقدام کنند. در این مقاله قصد داریم به علت، علائم و درمان این بیماری بپردازیم‌.

معمولا، هموگلوبین به عنوان یک بخش از آزمون شمارش کامل خون (CBC) اندازه‌گیری می‌شود. سطح هموگلوبین به عناون میزان هموگلوبین در گر / دسی‌لیتر خون بیان می‌شود. دامنه طبیعی مرجع برای هموگلوبین در کودکان، مردان و زنان به ترتیب 11-13، 14-18 و 12-16 است.

هموگلوبین چیست؟

هموگلوبین، که به عنوان یکی از مهم‌ترین اجزای خون شناخته می‌شود، پروتئینی حیاتی در گلبول‌های قرمز است. این پروتئین، با ساختاری پیچیده و ویژگی‌های منحصر به فرد، نقش اساسی در بدن ایفا می‌کند.

Hgb is a protein produced by your bone marrow that’s stored in red blood cells. It helps red blood cells transport oxygen from your lungs to your body through your arteries.

Hgb پروتئینی است که توسط مغز استخوان شما تولید می شود و در گلبول های قرمز ذخیره می شود. این به گلبول های قرمز خون کمک می کند تا اکسیژن را از ریه ها به بدن از طریق شریان ها منتقل کنند.

وظایف کلیدی هموگلوبین

انتقال اکسیژن: هموگلوبین به طور اصلی برای حمل اکسیژن از ریه‌ها به بافت‌های مختلف بدن استفاده می‌شود.

    دفع دی‌اکسید کربن: علاوه بر انتقال اکسیژن، هموگلوبین در جابجایی دی‌اکسید کربن از بافت‌ها به ریه‌ها نیز نقش دارد، جایی که دی‌اکسید کربن از بدن خارج می‌شود.

ساختار هموگلوبین

هموگلوبین از چهار زنجیره پروتئینی تشکیل شده است، که هر کدام حاوی یک مولکول آهن هستند. این مولکول‌های آهن هستند که امکان پیوند با اکسیژن را فراهم می‌کنند.

اهمیت تنظیم سطح هموگلوبین

سطح هموگلوبین در خون برای حفظ سلامت کلی بدن حیاتی است. سطح بسیار پایین یا بسیار بالای هموگلوبین می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکلات سلامتی باشد و نیاز به بررسی پزشکی دارد. در نتیجه، درک دقیق از نقش هموگلوبین در بدن و شناخت عواملی که می‌توانند بر سطح آن تأثیر بگذارند، برای داشتن یک زندگی سالم ضروری است.

هموگلوبین بالا چیست؟

مقدار طبیعی هموگلوبین خون در مردان بین ۱۴تا ۱۷ و در زنان بین ۱۲ تا ۱۵ گرم بر دسی لیتر است‌. میزان هموگلوبین افراد به عوامل متفاوتی از جمله سن، جنسیت و سلامتی عمومی بدن بستگی دارد. معمولاً افراد زمانی به هموگلوبین بالا پی می‌برند که پزشک معالج برای موارد دیگری آزمایش خون می‌نویسد.

در صورت ابتلا، پزشک آزمایشات تکمیل‌تری از فرد می‌گیرد تا علت این بیماری مشخص شود که آیا مشکل، اختلال در اکسیژن‌رسانی است یا خود بدن گلبول قرمز بیش از حدی تولید می‌کند.

علت هموگلوبین بالا

معمولاً این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که بدن نیاز به ظرفیت بیشتری از اکسیژن‌رسانی دارد چون احتمالاً فرد سیگار می‌کشد، یا محل زندگی او در ارتفاعات است و سلول‌های قرمز خون به طور طبیعی و به خاطر کمبود اکسیژنی که در ارتفاعات حکم فرماست، افزایش می‌یابد‌.

از موارد نادر می‌توان به این مورد اشاره کرد که عملکرد طبیعی شش‌ها و یا قلب با مشکل مواجه است و در نتیجه اکسیژن‌رسانی به بدن خوب صورت نمی‌گیرد، در نتیجه سلول‌های قرمز خون افزایش پیدا می‌کند.

فعالیت سلول‌های بنیادی مغز استخوان بیش از حد است و به طور غیر طبیعی سلول‌های قرمز خون فراوانی را می‌سازد.

استفاده از دارو‌ها و هورمون‌هایی مثل اریتروپویتین که محرک تولید سلول‌های قرمز خون هستند، منجر به هموگلوبین بالا می‌شود.

اریتروپویتین که برای بیماری‌های کلیوی مصرف می‌شود، منجر به این بیماری نمی‌شود بلکه ورزشکارانی که دوپینگ اریتروپویتین به منظور افزایش سطح عملکردی خود مصرف می‌کنند، مستعد این بیماری هستند.

به طور کلی کیفیت زندگی افراد و دارو‌هایی که مصرف می‌کنند، از عوامل مهم ایجاد‌کننده این بیماری به حساب می‌آید.

علائم هموگلوبین بالا

بالا بودن هموگلوبین که به عنوان پلی سیتمی شناخته می‌شود، نشان‌دهنده بالا بودن تعداد گلبول‌های قرمز خون است.

از موارد معمول این بیماری می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• سردرد
• سرگیجه
• احساس خستگی زیاد
• کاهش وزن غیر طبیعی
• تورم دردناک مفصل
• عرق بیش از حد داشتن
• زرد بودن پوست و چشم‌ها (یرقان)
• نقرس
• زخم معده
• بزرگ شدن کبد و طحال
• مشکل در تنفس
• سنگ کلیه
• احساس گز گز در دست و پا‌ها
• فرد به راحتی دچار خون‌ریزی و یا کبودی می‌شود.
• رنگ پوست به رنگ زرد یا بنفش تغییر می‌کند.

در صورت داشتن این علائم حتماً باید به پزشک مراجعه نمود. تشخیص زود هنگام در درمان این بیماری نقش بسیار مهمی دارد. اگر برای این بیماری سابقه خانوادگی دارید بهتر است هر چند وقت یک بار آزمایش خون بدهید تا از نبود این بیماری اطمینان حاصل کنید.

علل احتمالی تعداد بالای هموگلوبین

تعداد بالای هموگلوبین با تعداد بالای سلول‌های قرمز خون متفاوت است، چون هر سلول ممکن است میزان یکسانی از اکسیژن را حمل کند. بنابراین، با وجود داشتن کم خونی، داشتن تعداد هموگلوبین بالا طبیعی است.

تعداد هموگلوبین بالا زمانی مشاهده می‌شود که یک افزایش در تولید سلول‌های قرمز خون وجود داشته باشد، تا میزان کمبود اکسیژن در خون که برای بافت‌ها نیاز است جبران شود.

• گاهی اوقات، کلیه بیش از حد اریتروپویتین منتشر می‌کند، که این امر در نتیجه تعداد بالای سلول‌های قرمز خون است.
• پلی سیتمی ورا، یک بیماری مغز استخوان ناکارآمد است که تولید سلول‌های قرمز خون را افزایش می‌دهد.
• کم شدن آب بدن به صورت حاد می‌تواند منجر به هموگلوبین بالا شود، با این حال، سطح هموگلوبین هنگامی که میزان مایعات به تعادل برسد سطح هموگلوبین به حالت طبیعی برمی‌گردد.
• بیماری مادرزادی قلبی، نارسایی قلبی، و سایر مشکلات قلبی همراه با فشار خون بالا در شریان ریه‌ها نیز می‌توانند سطح هموگلوبین را افزایش دهند.
• فیبروز ریوی بیماری است که با شکل‌گیری بافت پیوندی رشته اضافی در ریه‌ها شناخته می‌شود، که این بیماری باعث افزایش سطح هموگلوبین می‌شود.
• آمفیزم، بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) و سایر بیماری‌های ریوی نیز می‌توانند عوامل موثری بر سطح بالای هموگلوبین باشند.
• مردمی که در ارتفاعات زندگی می‌کنند نیز دارای سطح بالای هموگلوبین هستند، چون ارتفاع بالا به معنی میزان اکسیژن کمتر است، و این امر باعث افزایش تولید سلول‌های خون می‌شود.
• استروئیدهای آنابولیک که برای افزایش توده عضلانی استفاده می‌شود، همراه با برخی داروها می‌توانند باعث تحریک تولید سلول‌های قرمز خون شوند.
• سرطان کلیه و کبد نیز ممکن است منجر به سطح بالای هموگلوبین در خون شوند.
• سیگار کشیدن نیز سطح اکسیژن در ریه‌ها را کاهش می‌دهد، بنابراین برای جبران این کمبود و ایجاد تعادل، بدن سطح هموگلوبین را افزایش می‌دهد.