عضو هیئت علمی دانشگاه بر نقش آموزش همگانی در حفظ محیط زیست تأکید و عنوان کرد که این آموزش می‌تواند چرخه‌های تهیدستی و اضمحلال طبیعت را درهم گسلد، اراده‌ای جمعی برای مطالبه‌گری پدید آورد و زخم‌های زیست‌محیطی کاهش یابد.
علیرضا صداقت عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری EDHA به مناسبت 15 اسفند روز آموزش همگانی حفظ محیط زیست در پاسخ به این پرسش که آموزش همگانی، زیست‌بوم و توسعه پایدار در کشور‌های در حال توسعه چگونه به هم گره خورده‌اند؟ تشریح کرد: آموزش همگانی، زیست‌بوم و توسعه پایدار یک دیالکتیک ژرف را شکل می‌دهند. توسعه پایدار که در هسته خود به معنای ارضای نیاز‌های اکنون بدون به تاراج بردن امکان‌های زیست آیندگان است، فقط در صورتی محقق می‌شود که میان تکاپوی اقتصادی، پاسداشت طبیعت و برپایی عدالت اجتماعی آشتی برقرار شود.
وی ادامه داد: آموزش همگانی در این میان مانند نیرویی معرفتی و رهایی‌بخش عمل می‌کند که آگاهی عمومی را بیدار می‌کند و حس التزام اخلاقی را در برابر فروپاشی‌های زیست‌محیطی تعمیق می‌بخشد.
در جهانی که هر روز با فروپاشی‌های زیست‌محیطی روبه‌روست، آموزش همگانی ضرورتی اخلاقی برای بقای جمعی ماست
صداقت توضیح داد: در جوامع در حال توسعه، شاهد گره‌خوردگی بحران‌های زیست‌محیطی مانند خفگی اتمسفری، تباهی خاک یا تهی شدن منابع آبی با تنگنا‌های ساختاری مانند تهیدستی و شکاف‌های اجتماعی هستیم. این وضعیت، سوژه‌ها را گاه به استثمار بی‌مهار طبیعت سوق می‌دهد. نظام‌های آموزشی هم با کاستی‌هایی مانند ضعف زیرساخت‌ها و نابرابری در دسترسی روبه‌رو هستند؛ اما اگر بخواهیم از منظری هستی‌شناسانه نگاه کنیم، این چالش‌ها نه تنها مانع، بلکه دعوتی به بازاندیشی‌اند. آموزش باید سوژه‌ها را به فهم پیوستگی کنش‌های روزمره و سرانجام‌های اکولوژیک آن رهنمون کند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه نقش آموزش همگانی در حفظ محیط زیست را یادآور شد و گفت: آموزش همگانی فراتر از نشر معرفت است، باید شایستگی‌ها و جهت‌گیری‌هایی را بپروراند که کنش‌های زیست‌مند و اخلاقی را ممکن کند. مثلاً وقتی افراد یاد می‌گیرند چگونه پسماند را سامان دهند یا از منابع تجدیدپذیر بهره ببرند، زخم‌های زیست‌محیطی کاهش می‌یابد.
وی اضافه کرد: این آگاهی کنش‌مند، چه از گذرگاه‌های رسمی و چه غیررسمی، سوژه‌ها را به گزینش‌هایی سوق می‌دهد که پایداری و پاسخگویی به دیگری در هسته آنهاست. به‌ویژه در توانمندسازی زنان و دختران که اغلب در مدیریت آب، غذا و انرژی نقش دارند، این آموزش می‌تواند چرخه‌های تهیدستی و اضمحلال طبیعت را درهم گسلد.
صداقت در پاسخ به این پرسش که از منظر اخلاقی چه مسئولیت‌هایی بر دوش افراد و جامعه می‌گذارید؟ اظهار کرد: در سپهر فردی، التزام به پاسخگویی در برابر دیگری، چه انسان و چه طبیعت، کلیدی است. گزینش‌هایی مثل کاستن از مصرف پلاستیک یا پشتیبانی از فرآورده‌های بومی از این باور می‌آید که طبیعت خودآیین است و ارزشی فراتر از سودمندی دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد لاهیجان ادامه داد: این نگرش، سوژه را به تأمل در افق‌هایی فراتر از خودپرستی کوتاه‌مدت فرامی‌خواند. در سطح جمعی هم، اخلاق اجتماعی نیرویی هنجاری است. در جوامعی که فساد و نابرابری ریشه‌دار است، آموزش می‌تواند اراده‌ای جمعی برای مطالبه‌گری پدید آورد؛ مثلاً کارزار‌هایی درباره محیط زیست، نهاد‌ها را به تعهدات زیست‌بومی آگاه‌تر می‌کنند.
گزینش‌هایی مثل کاستن از مصرف پلاستیک یا پشتیبانی از فرآورده‌های بومی از این باور می‌آید که طبیعت خودآیین است و ارزشی فراتر از سودمندی دارد
وی با بیان اینکه نیاز‌های فوری اقتصادی توسعه پایدار را به حاشیه می‌رانند با تشریح راهکاریی توضیح داد: این پارادوکس(دوگانگی) میان نیاز‌های آنی و آرمان‌های زیست‌جهانی واقعی است. در کشور‌های در حال توسعه، شکوفایی فوری گاه بر پاسداشت طبیعت ترجیح داده می‌شود؛ اما آموزش همگانی می‌تواند میانجی این تعارض باشد. باید نشان دهیم که توسعه پایدار در تقابل با پیشرفت نیست؛ بلکه در بازآفرینی مفهوم پیشرفت است؛ با فناوری‌های هم‌زیست، اقتصاد چرخشی و الگو‌هایی که هم به طبیعت احترام می‌گذارند و هم بستر‌های معیشتی می‌آفرینند.
صداقت در پاسخ به این پرسش که توسعه پایدار را چگونه در راستای زیست‌جهانی انسانی می‌بینید؟ به EDHA گفت: توسعه پایدار فراتر از پروژه‌ای تکنیکی، یک زیست‌جهان انسانی است که هم‌دلی، احترام به همنوع، محیط زیست و التزام به عدالت می‌طلبد. آموزش، سوژه‌ها را از بهره‌برداران منفعل به نگهبانان آگاه زمین مبدل کند، این فرایند به تعهدی وجودی و ساختاری از نهاد‌ها و افراد نیاز دارد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه افزود: در جهانی که هر روز با فروپاشی‌های زیست‌محیطی روبه‌روست، آموزش همگانی ضرورتی اخلاقی برای بقای جمعی ماست. بدون سوژه‌ای آگاه و پاسخگو- که در افق عدالت و هم‌زیستی بیندیشد- این آرمان به بار نمی‌نشیند.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "آموزش همگانی؛ از کاهش زخم‌های زیست‌محیطی تا اراده جمعی برای مطالبه‌گری" هستید؟ با کلیک بر روی اجتماعی، به دنبال مطالب مرتبط با این موضوع هستید؟ با کلیک بر روی دسته بندی های مرتبط، محتواهای دیگری را کشف کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "آموزش همگانی؛ از کاهش زخم‌های زیست‌محیطی تا اراده جمعی برای مطالبه‌گری"، کلیک کنید.