اینجا پیرغلامان میزبان عزاداران حسینی هستند – خبرگزاری EDHA | اخبار ایران و جهان

خبرگزاری EDHA، گروه استان‌ها – مطهره میرزایی: استان قزوین دارای حسینیه‌های قدمت‌داری است که هریک از آن‌ها داستانی از اصالت و قدمت را به همراه دارند که یکی از این حسنیه‌ها، حسینیه دیوان‌خانه یا حاج سید جوادی است که هرساله در ماه محرم میزبان عزاداران حسینی است.

گفته می‌شد که موقوفه از هزینه ازدواج و عروسی ساخته شده و دقیقاً از همان مکان‌هایی است که علاوه بر اصالت باب حاجاتش هم زبان زد عام و خاص است، از قدیم‌ترهای محل جویا شدیم که مراسم عزاداری هر روز صبح ساعت ۸ الی ۱۲ برگزار می‌شود، آدرس هم همان کوچه حاج سید جوادی است که در انتهای کوچه هشت و نیم قدم به سمت راست و هشت و بعد از آن باید هشت و نیم قدم به سمت چپ حرکت کنیم.

طبق معرفی عازم حسینیه شدیم کوچه‌های نسبتاً قدیمی را با همان مطالب گفته شده طی کردیم روی سر در حسینیه نوشته بود «حسینیه اجدادی خاندان حاج سید جوادی‌ها (دیوان‌خانه)، نام واقف علامه میرحسینا، نیت واقف تعزیه‌داری و اطعام در حسینیه، تعمیرات دیوان‌خانه و مقبره و واقف، هزینه عروسی اولاد سادات درجه یک واقف» سردر حسینیه خود شرح دیگری از داستان بود، خصوصاً جمله آخر که می‌طلبید برایش جداگانه نظم و نثر گفت، از چند پله پایین آمده و مانده بودیم تا از کدام درب وارد حسینیه بخش بانوان شویم، خانم میان‌سالی درحالی که از راهرو خارج می‌شد با لحن صمیمانه گفت که درست آمدید همین‌جا است از همین در وارد شویم.

گویا متوجه چهره ناآشنای ما شده بود بی‌مقدمه گفت: «چای یادتان نرود حتماً چای بخورید، با نیت هم چای بخورید و مطمئن باشید که حاجت روا می‌شوید» از او تشکر می‌کنیم دوباره می‌گوید «من خودم از فرزندان همین خانواده‌ام، خیلی اینجا حاجت گرفته‌اند، معلوم است که بار اولتان است اینجا می‌آیید» سری به نشانه تأیید تکان می‌دهیم او دوباره تأکید می‌کند که «چای یادتان نرود حتماً چای بخورید».

از راهرو باریکی وارد حسینیه می‌شویم سمت راست حسینیه صندلی گذاشته بودند که تعدادی از حاج‌خانم‌ها روی آن نشسته بودند، سوی دیگر خانم‌های مسن مشکی پوش به پشتی‌های قرمز تکیه داده بودند، نزدیک چایی شبیه به آبدارخانه می‌نشینیم.

پله‌های منتهی به طبقه فوقانی تقریباً مسدود است، اما تقریباً و این یعنی می‌شود تا از منظر بالاتری به حسینیه نگریست از جایم بلند می‌شود و اجازه می‌گیرم، حاج‌خانم‌های مسن می‌گویند باید از حاج‌آقا که گویا از خاندان حاج سید جوادی است اجازه بگیریم.

عظمت در اوج سادگی

از پله‌های آهنی که بالا می‌روم همان سبک معماری را می‌بینم که در اغلب حسینیه‌ها مشهود است، طبقه فوقانی مانند بالکن دورتادور حسینیه را گرفته که گویی در گذشته یا در زمانی که شلوغی محل عزاداری بانوان است، تزئینات در نهایت سادگی است و وجود پرچم‌هایی که تک‌رنگ مشکلی هستند و روی آن‌ها هیچ جمله‌ای نوشته نشده این سادگی را دوچندان می‌کند.

در روبه‌رویی چوبی است و نمی‌دانم به کجا منتهی می‌شود اما وجود نرده‌های چوبی، ستون‌های منقوش به رنگ آبی با رسم‌الخط سفید زیبایی این سادگی را دوچندان می‌کند، آقایان در قسمت دیگر فضای پایین نشسته‌اند و ترکیب‌بندی فضا برای آقایان همانند بانوان مشمول صندلی و پشتی است و مداح در حالی که روی منبر کوچک دو پله‌ای نشسته با لحن ساده مدح می‌خواند، مجلس عزاداری به سبک شور یا مقتل نیست و اغلب مخاطبین نیز افراد مسنی هستند که از نوع پوشش و لحن بیانشان به نظر می‌رسد هریک از خاندان‌های اصیل قزوینی باشند.

از پله پایین آمده و سر جای خود می‌نشینم برخلاف تصور حتی میزبانان و خادمان حسینیه نیز افراد مسن مهربان هستند که با خوش‌رویی از هر مهمانی پذیرایی می‌کنند، برایم در استکان کوچک باریک چای و در ظرف استیل مستطیلی نان شیرین یا همان نان قاق می‌آورند چای شیرین روضه یک آن انسان را با پای پیاده به‌سوی طریق الحسین و چای شیرین عراقی می‌کشاند.

یکی از حاج خانم‌ها روی صندلی نشسته و چای می‌ریزد، حاج خانم دیگری نان را داخل ظرف می‌گذارد و فرد نسبتاً جوانی چای را نزد مهمانان اباعبدالله می‌برد.

مدح مداح در حوزه پیر غلامان مجلس عزاداری اباعبدالله است و با دیدن پیرغلامانی که با افتخار عمر خود را صرف اباعبدالله کردن حسینیه فضای متفاوت‌تری به خود می‌گیرد، نسرین خانم همان حاج‌خانمی است که روی صندلی نشسته و چای می‌ریزد، به او می‌گویم از کی خادم اباعبدالله هستید، وی در پاسخ می‌گوید که از خاندان حاج سید جوادی است و حالا شصت‌وسه سال است که در همین حسینیه خادمی سیدالشهدا را به‌جا می‌آورد.

خیلی اهل مصاحبه نیست و خجالتی به نظر می‌رسد و در حالی که استکان‌های کوچک چای را در سینی مرتب می‌کند در ادامه می‌دهد که این حسینه نسل به نسل از خاندان حاج سید جوادی به آن‌ها رسیده و خاندان او نیز رسالت با افتخار خادمی اهل‌بیت (ع) را از پیر غلامان شانه‌به‌شانه به نسل‌های بعدی منتقل کردند.

یکی از مهمانان همراه خود بیسکویت آورده و دیگری سبد کوچک میوه را به همراه دارد و تحویل حاج خانم دیگری می‌دهد و حاج خانم آن را به مهمانان و عزاداران اباعبدالله تعارف می‌کند.

محیط به‌ظاهر آبدارخانه از پنجره کوچکی به آبدارخانه آقایان که در آن یک یا دو سماور بزرگ طلایی قرار دارد منتهی می‌شود حاج آقایی که درون کتری چای را برای مهمانان شیرین می‌کند، همان حاج آقایی است که برای رفتن به طبقه فوقانی از او اجازه گرفتیم، با دستانی که می‌لرزد چای را داخل استکان می‌ریزد و از همان قاب کوچک پنجره می‌گوید: قدمت این حسینیه حدود ۳۰۰ سال است که در ابتدا کارکرد دیوان‌خانه به معنای محلی برای رفع مشکلات قضائی داشته که بعدها جد ما آن را به حسینیه تبدیل کرده است البته این محل در زمان خود علامه محل برگزاری نماز بوده یعنی نمازخانه ایشان بوده است.

بار دیگر به حسینیه نگاه می‌کنم یاد و خاطره علامه به نیکی باد که چنین باقیات و صالحاتی از خود بجا گذاشته، باقیات و صالحاتی که در مسیر حسین (ع) باشد بی‌شک عاقبت آن به خیر است.

دیوان‌خانه محلی برای رفع دعاوی مردم

محمدحسن سلیمانی در گفت‌وگو با خبرنگار EDHA، در خصوص این حسینیه می‌گوید: حسینیه حاج سید جوادی‌ها یا حسینیه دیوان‌خانه یکی از حسینیه‌های اصیل و دیرپای قزوین به شمار می‌رود که حدود ۲۳۵ سال از زمان تأسیس آن می‌گذرد.

پژوهشگر و محقق تاریخ قزوین با تأکید بر اینکه این حسینیه در سال ۱۲۰۷ هجری قمری توسط سید میرحسین قزوینی معروف به علامه میرحسینا تأسیس شد عنوان می‌کند: واقف برگزاری جلسات تعزیه‌خوانی و اطعام را در ایام محرم در نظر داشته است که در دهه اول مراسم روضه‌خوانی عزای حسینی از ساعت ۸ صبح تا ۱۲ در این مکان برگزار می‌شود که تلاش می‌شود همچنان نیت واقف در این حسینیه برگزار شود.

وی در پایان صحبت‌هایش بیان می‌کند: دیوان‌خانه در گذشته محلی برای رفع مشکلات دعاوی و حل مشکلات حقوقی و قضائی بوده است، تشکیلاتی شبیه شورای حل اختلاف کنونی در گذشته وجود داشته و بین کسانی که مشکل حقوقی و قضائی داشتند در این حسینیه یا همان دیوان‌خانه صلح برقرار می‌شده است.

می‌خواهیم از حسینیه خارج شویم جمله حاج خانم یادم می‌آید «چای یادتان نرود حتماً چای بخورید، با نیت هم چای بخورید» چای را به نیت رحمت برای علامه می‌نوشم اما برای آن‌همه تأکید صرف چای یک نیت و یک یادبود کافی نیست، از حسین (ع) و خاندانش جز حب او را نمی‌توان خواست و چه حبی بهتر از آنکه تا ابد محب و هم مسیر اهل‌بیت (ع) باشیم.