نکات کوهنوردی

کوهستان با شکوه و عظمت خود همواره مقصدی جذاب برای علاقه مندان به طبیعت و فعالیت های بدنی بوده است. قدم گذاشتن در دل کوه تجربه ای بی نظیر از آرامش چالش و اتصال با محیط پیرامون را به ارمغان می آورد. با این حال این محیط زیبا می تواند در عین حال خطرناک و غیرقابل پیش بینی باشد. موفقیت و ایمنی در کوهستان به میزان آمادگی دانش و رعایت اصول بستگی دارد. نادیده گرفتن حتی یک نکته کوچک می تواند پیامدهای جبران ناپذیری داشته باشد. دستیابی به قله یا حتی پیمایش یک مسیر ساده در ارتفاعات نیازمند شناخت دقیق محیط برنامه ریزی اصولی آمادگی جسمانی و ذهنی و استفاده صحیح از تجهیزات مناسب است. این راهنما به شما کمک می کند تا با آگاهی از مهمترین قوانین و نکات کلیدی گام های خود را در دنیای کوهنوردی با اطمینان بیشتری بردارید و تجربه ای امن و لذت بخش از صعودها و پیمایش هایتان داشته باشید.

آموزش دیدن برای کوهنوردی

ورود به دنیای کوهنوردی بدون کسب دانش و مهارت های پایه ریسکی بزرگ محسوب می شود. کوهستان محیطی پیچیده با چالش های خاص خود است که نیازمند آگاهی و توانایی مقابله با شرایط متغیر آن است. گذراندن دوره های آموزشی معتبر کوهنوردی که توسط فدراسیون ها یا باشگاه های کوهنوردی رسمی برگزار می شوند اولین و مهم ترین گام برای هر تازه وارد است. در این دوره ها اصول اولیه کوه پیمایی ناوبری (نقشه خوانی کار با قطب نما و GPS) هواشناسی کوهستان کمک های اولیه در مناطق دوردست اصول گام برداری استفاده از تجهیزات و مقابله با خطرات احتمالی آموزش داده می شود. علاوه بر آموزش های رسمی مطالعه منابع معتبر تماشای فیلم های آموزشی و مهم تر از همه همراهی با کوهنوردان باتجربه و کسب تجربه عملی تحت نظارت آن ها دانش و مهارت شما را به تدریج افزایش می دهد. یادگیری مستمر و به روز نگه داشتن اطلاعات در زمینه تکنیک ها و ایمنی بخش جدایی ناپذیر پیشرفت در این رشته است. هیچ گاه فرض نکنید که همه چیز را می دانید؛ کوهستان همیشه درسی جدید برای آموختن دارد.

آماده سازی و برنامه ریزی

برنامه ریزی دقیق ستون فقرات هر صعود موفق و ایمن است. پیش از آغاز هر برنامه کوهنوردی چه یک پیمایش ساده نیم روزه و چه صعودی دشوار به قله ای مرتفع باید زمان کافی را به آماده سازی اختصاص دهید. این آماده سازی شامل جمع آوری اطلاعات کامل در مورد مسیر مورد نظر است؛ شیب مسیر طول مسافت نقاط کلیدی مانند چشمه ها پناهگاه ها مناطق خطرناک احتمالی (مانند مسیرهای ریزشی یا بهمن گیر در زمستان) و مسیرهای فرار اضطراری. مطالعه گزارش صعودهای قبلی توسط کوهنوردان دیگر مشاهده تصاویر و نقشه های مسیر و گفتگو با کسانی که قبلاً این مسیر را پیموده اند دید بسیار خوبی از شرایط واقعی به شما می دهد. بخش مهمی از برنامه ریزی تخمین زمان لازم برای هر بخش از مسیر شامل زمان صعود استراحت ها زمان رسیدن به قله یا نقطه بازگشت و زمان فرود است. همیشه زمان اضافه ای برای شرایط پیش بینی نشده خستگی بیشتر از حد انتظار یا تغییرات آب و هوا در نظر بگیرید. اطمینان از سلامت تمام تجهیزات و کامل بودن لیست لوازم مورد نیاز نیز جزء لاینفک این مرحله است.

آشنایی با مقصد کوهنوردی

قبل از اقدام به صعود یا پیمایش در هر منطقه ای باید شناخت کافی از آن کوه یا منطقه داشته باشید. صرف دیدن یک عکس یا شنیدن نام یک قله کافی نیست. ارتفاع دقیق نوع مسیر (خاکی سنگی برفی یخی) وجود منابع آب وضعیت پوشش گیاهی و جانوری مسیرهای دسترسی و خروج و نقاط آنتن دهی تلفن همراه (در صورت وجود) اطلاعات حیاتی هستند. اگر برای اولین بار به منطقه ای می روید بهتر است با یک گروه کوهنوردی محلی یا کوهنوردان باتجربه که آشنایی کاملی با آن منطقه دارند همراه شوید. هرگز بدون اطلاع قبلی و شناخت نسبی از مسیر و شرایط به تنهایی وارد مناطق ناشناخته کوهستانی نشوید. احترام به محیط زیست کوهستان و رعایت فرهنگ بومی منطقه (در صورت وجود) نیز بخشی از آشنایی با مقصد است. دانستن این نکات به شما کمک می کند تا با آمادگی ذهنی و اطلاعات کافی قدم در مسیر بگذارید و از چالش های احتمالی آگاه باشید.

پیش بینی آب و هوا

آب و هوا یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر ایمنی و موفقیت در کوهنوردی است و می تواند در کمترین زمان دچار تغییرات شدید شود. پیش از هر برنامه حتی برای یک صعود کوتاه بررسی دقیق پیش بینی آب و هوای منطقه کوهستانی مورد نظر امری ضروری است. سایت ها و اپلیکیشن های معتبر هواشناسی که به طور خاص برای مناطق کوهستانی پیش بینی ارائه می دهند (مانند Mountain-Forecast یا Meteoblue) ابزارهای مفیدی در این زمینه هستند. به جزئیاتی مانند دما در ارتفاعات مختلف سرعت و جهت باد میزان و نوع بارش (باران برف تگرگ) و احتمال رعد و برق توجه ویژه داشته باشید. تغییرات ناگهانی هوا مانند طوفان های برفی رعد و برق یا مه غلیظ می توانند بسیار خطرناک باشند و مسیر بازگشت را دشوار کنند. در صورت پیش بینی شرایط نامساعد عاقلانه ترین تصمیم لغو یا به تعویق انداختن برنامه است. همچنین در طول صعود نیز باید به نشانه های تغییر هوا در کوهستان توجه داشته باشید و در صورت لزوم برنامه را تغییر دهید.

تجهیزات کوهنوردی

داشتن تجهیزات مناسب و باکیفیت نه تنها راحتی شما را در کوهستان افزایش می دهد بلکه نقش مستقیمی در ایمنی شما ایفا می کند. تجهیزات کوهنوردی بسته به نوع برنامه (کوه پیمایی کوهنوردی فنی صعود زمستانی) و مدت زمان آن متفاوت است اما برخی اقلام پایه برای اکثر برنامه ها ضروری هستند. این تجهیزات شامل لایه های مناسب پوشاک کفش تخصصی کوهنوردی کوله پشتی مناسب ابزارهای ناوبری (نقشه قطب نما GPS) چراغ پیشانی کیت کمک های اولیه ابزار آتش زا سوت چاقو یا ابزار چندکاره و مقدار کافی آب و غذا می شود. برای برنامه های دشوارتر یا فصول سرد تجهیزات فنی مانند کلنگ کرامپون طناب کلاه کاسک و عینک طوفان نیز مورد نیاز است. همیشه قبل از برنامه تجهیزات خود را بررسی کنید که سالم و آماده استفاده باشند. یادگیری نحوه صحیح استفاده از هر وسیله به خصوص تجهیزات فنی و ایمنی اهمیت بالایی دارد. سرمایه گذاری روی تجهیزات استاندارد و مناسب با نیاز شما سرمایه گذاری روی ایمنی و لذت بردن از برنامه است.

لباس مناسب

پوشاک در کوهنوردی باید بر اساس سیستم لایه بندی انتخاب شود تا امکان تنظیم دمای بدن در شرایط مختلف فراهم گردد. لایه اول (بیس لایر) که مستقیماً با پوست در تماس است باید رطوبت بدن را به بیرون منتقل کند؛ الیاف مصنوعی مانند پلی استر یا پشم مرینوس برای این منظور مناسب هستند و استفاده از نخ پنبه ای به دلیل جذب رطوبت و کندی در خشک شدن مطلقاً ممنوع است. لایه میانی (مید لایر) برای عایق بندی و حفظ گرما استفاده می شود و می تواند شامل پلیس پافر یا لایه های مشابه باشد. تعداد و ضخامت این لایه ها بستگی به دمای هوا دارد. لایه بیرونی (اوت لایر) یک پوشش محافظ در برابر باد و باران است که باید ضدآب و در عین حال تنفس پذیر باشد تا عرق از بدن خارج شود. همیشه یک لایه لباس گرم اضافی (مانند کاپشن پر سبک یا پلار ضخیم) همراه داشته باشید تا در صورت کاهش دما یا توقف طولانی از سرمازدگی جلوگیری کنید. انتخاب رنگ های روشن یا قابل دید در لباس نیز برای شناسایی راحت تر در مواقع اضطراری توصیه می شود.

کفش کوهنوردی مناسب

کفش مهمترین و حیاتی ترین بخش تجهیزات کوهنوردی است زیرا مستقیماً با سلامت پاها و توانایی حرکت شما در ارتباط است. انتخاب کفش باید متناسب با نوع فعالیت (کوه پیمایی سبک کوهنوردی سنگین صعود زمستانی) و فصل انجام شود. کفش های کوه پیمایی سبک تر برای مسیرهای پاکوب و فصول گرم مناسب اند در حالی که برای صعودهای زمستانی یا مسیرهای فنی تر به کفش های سنگین تر با قابلیت نصب کرامپون نیاز دارید. جنس رویه ضدآب بودن نوع زیره (با عاج های مناسب برای چسبندگی خوب روی سطوح مختلف) و حمایت از مچ پا از ویژگی های مهم یک کفش خوب هستند. هنگام خرید کفش را عصر امتحان کنید (زمانی که پا کمی ورم دارد) و حتماً با جوراب مخصوص کوهنوردی بپوشید. اطمینان حاصل کنید که فضای کافی در قسمت پنجه وجود دارد (حدود یک انگشت) تا در سرازیری ها انگشتان پا به جلوی کفش برخورد نکنند. پوشیدن کفش نو در مسافت های کوتاه پیش از برنامه اصلی برای جا باز کردن و جلوگیری از تاول زدن پاها توصیه می شود.

انتخاب کوله پشتی حرفه ای

کوله پشتی در کوهنوردی حکم خانه متحرک شما را دارد و حمل صحیح بار در آن نقش مهمی در حفظ انرژی و جلوگیری از آسیب به ستون فقرات دارد. حجم کوله پشتی باید متناسب با مدت زمان برنامه و حجم تجهیزات مورد نیاز انتخاب شود؛ برای برنامه های نیم روزه یا یک روزه سبک کوله های با حجم ۲۰ تا ۴۰ لیتر مناسب هستند در حالی که برای برنامه های چند روزه به کوله های با حجم ۵۰ لیتر یا بیشتر نیاز دارید. یک کوله پشتی خوب باید دارای سیستم پشتی قابل تنظیم باشد تا متناسب با طول بالاتنه شما تنظیم شود دارای پدهای مناسب روی شانه و کمربند باشد برای توزیع وزن و جیب ها و تسمه های کافی برای سازماندهی و حمل تجهیزات داشته باشد. نحوه چیدمان وسایل در کوله نیز اهمیت دارد؛ وسایل سنگین تر باید نزدیک به کمر و در مرکز ثقل قرار گیرند و وسایل ضروری و پرکاربرد در دسترس باشند. از حمل بارهای اضافی و غیرضروری پرهیز کنید زیرا هر گرم وزن اضافه در کوهستان به سرعت تبدیل به خستگی می شود.

تغذیه و غذای مناسب

تغذیه مناسب در کوهنوردی برای تامین انرژی لازم جهت فعالیت بدنی مداوم و ریکاوری عضلات حیاتی است. در طول پیمایش بدن به مقادیر بالایی کربوهیدرات نیاز دارد که منبع اصلی انرژی است. غذاهای مناسب کوهنوردی باید پرکالری کم حجم سبک برای حمل و زود هضم باشند. نمونه هایی از این غذاها شامل میوه های خشک (مانند کشمش خرما برگه زردآلو) آجیل و مغزها شکلات بیسکویت های کرم دار یا ساندویچ های کوچک حاوی مواد پرانرژی هستند. ژل ها و پودرهای انرژی زا نیز می توانند برای تامین سریع انرژی مفید باشند. علاوه بر وعده های اصلی (در برنامه های چند روزه) باید در طول مسیر نیز به طور منظم (تقریباً هر یک ساعت) مقادیر کمی کربوهیدرات مصرف کنید تا سطح قند خون ثابت بماند و از افت انرژی جلوگیری شود. همیشه مقداری غذای اضطراری بیشتر از نیاز پیش بینی شده با خود داشته باشید تا در صورت طولانی شدن برنامه یا بروز شرایط غیرمنتظره با مشکل کمبود انرژی مواجه نشوید. همچنین توجه به طعم و مزه غذا نیز مهم است تا در شرایط خستگی و ارتفاع تمایل به خوردن داشته باشید.

آمادگی جسمانی بالا

کوهنوردی یک فعالیت فیزیکی سنگین است که نیازمند آمادگی جسمانی مناسب است. بدون داشتن بدنی آماده احتمال خستگی زودرس آسیب دیدگی و حتی بروز مشکلات جدی تر در ارتفاع افزایش می یابد. تمرینات منظم برای افزایش توان هوازی (استقامتی) و بی هوازی قدرت عضلانی به خصوص عضلات پا کمر و شکم و همچنین انعطاف پذیری برای کوهنوردان ضروری است. فعالیت هایی مانند دویدن دوچرخه سواری شنا پیاده روی در سربالایی با کوله پشتی سنگ نوردی در باشگاه و تمرینات قدرتی با وزنه یا وزن بدن همگی به بهبود آمادگی جسمانی برای کوهستان کمک می کنند. برنامه تمرینی شما باید تدریجی باشد و شدت و حجم تمرینات به مرور افزایش یابد. شروع با مسیرهای کوتاه تر و کم شیب تر و سپس افزایش تدریجی سختی برنامه به بدن اجازه می دهد تا خود را با شرایط وفق دهد. آمادگی جسمانی بالا نه تنها صعود را راحت تر می کند بلکه توانایی شما را برای مقابله با شرایط سخت و اضطراری در کوهستان افزایش می دهد.

اصول حرکت و گام برداری

نحوه صحیح حرکت و گام برداری در کوهستان نقش مهمی در حفظ انرژی و کاهش فشار بر مفاصل دارد. در سربالایی ها سعی کنید گام های کوتاه و منظم بردارید. عرض گام ها تقریباً به اندازه عرض شانه باشد. هماهنگی تنفس با گام ها نیز بسیار مهم است؛ به عنوان یک قاعده کلی با یک گام دم و با یک یا دو گام (بسته به شیب) بازدم انجام دهید. این کار به اکسیژن رسانی بهتر به بدن کمک می کند. در شیب های تند برای کاهش فشار و شکستن شیب به صورت زیگزاگ (تراورس) حرکت کنید. در هنگام صعود وزن بدن را کمی به جلو متمایل کنید و در هنگام فرود برای حفظ تعادل و جلوگیری از فشار زیاد روی زانوها وزن را کمی به عقب متمایل کرده و از باتوم کوهنوردی استفاده کنید. ریتم حرکت باید ثابت و پیوسته باشد و از حرکات ناگهانی و پرشتاب پرهیز کنید. یادگیری و تمرین این اصول به شما کمک می کند تا با کارایی بیشتری در کوهستان حرکت کرده و دیرتر خسته شوید.

استراحت در طول صعود

استراحت های منظم و به موقع در طول صعود برای ریکاوری عضلات تنظیم ضربان قلب و تنفس و جلوگیری از خستگی مفرط ضروری است. بهتر است به جای استراحت های طولانی و کم استراحت های کوتاه (۵ تا ۱۰ دقیقه) و متعدد داشته باشید. زمان و تعداد استراحت ها به شیب مسیر ارتفاع آمادگی جسمانی افراد گروه و شرایط آب و هوایی بستگی دارد. در طول استراحت از نشستن مستقیم روی زمین سرد یا مرطوب خودداری کنید؛ می توانید از زیرانداز یا حتی کوله پشتی خود استفاده کنید. در این زمان فرصت مناسبی است تا مقداری آب بنوشید و مواد غذایی پرانرژی مصرف کنید. همچنین به وضعیت جسمانی خود و همنوردانتان توجه کنید و نشانه های خستگی یا ارتفاع زدگی را جدی بگیرید. استراحت بیش از حد نیز می تواند بدن را سرد کرده و شروع مجدد حرکت را دشوار کند بنابراین تعادل در استراحت اهمیت دارد.

موارد اضطراری کوهنوردی

با وجود تمام تمهیدات ایمنی کوهستان محیطی است که احتمال بروز حوادث و شرایط اضطراری در آن وجود دارد. گم شدن آسیب دیدگی (مانند پیچ خوردگی مچ پا شکستگی بریدگی) تغییر ناگهانی آب و هوا ارتفاع زدگی شدید یا مواجهه با حیوانات وحشی از جمله مواردی هستند که ممکن است رخ دهند. آمادگی برای مواجهه با این شرایط بخشی حیاتی از کوهنوردی ایمن است. این آمادگی شامل داشتن دانش کمک های اولیه آشنایی با اصول بقا در طبیعت همراه داشتن تجهیزات اضطراری (مانند کیت بقا کیسه بیواک پتوی نجات) و مهم تر از همه حفظ آرامش و توانایی تصمیم گیری منطقی در شرایط بحرانی است. همیشه برنامه سفر خود را با جزئیات (مسیر زمان تقریبی بازگشت مشخصات افراد گروه) به یک فرد معتمد یا پناهگاه های مسیر اطلاع دهید. در صورت بروز حادثه اولویت با حفظ جان و ایمنی است و در صورت نیاز باید بتوانید با نیروهای امداد و نجات تماس بگیرید و موقعیت خود را گزارش دهید.

پناهگاه اضطراری

در شرایطی که به دلیل تغییر ناگهانی آب و هوا گم شدن یا آسیب دیدگی امکان ادامه مسیر یا بازگشت به مبدأ وجود ندارد نیاز به پناه گرفتن در یک محل امن و محافظت از خود در برابر عوامل محیطی حیاتی می شود. پناهگاه های اضطراری می توانند شامل پناهگاه های کوهستانی ساخته شده غارها یا شکاف های طبیعی در سنگ ها یا حتی یک جان پناه موقت که با استفاده از تجهیزات همراه (مانند چادر اضطراری کیسه بیواک یا حتی پوشش های پلاستیکی) ایجاد می شود باشند. آشنایی با محل پناهگاه های موجود در مسیر از قبل و همچنین توانایی ساخت یک پناهگاه موقت در شرایط اضطراری مهارت های مهمی هستند. همراه داشتن یک کیسه بیواک یا پتوی نجات (Space Blanket) که کم حجم و سبک هستند می تواند در حفظ دمای بدن در شرایط سخت بسیار کمک کننده باشد. در صورت نیاز به شب مانی اضطراری محلی را انتخاب کنید که از باد برف و خطر ریزش سنگ یا بهمن در امان باشد.

کمک اولیه

داشتن دانش پایه کمک های اولیه برای هر کوهنوردی ضروری است زیرا در محیط کوهستان دسترسی به امکانات درمانی محدود است و ممکن است تا رسیدن تیم امداد زمان زیادی طول بکشد. گذراندن دوره های رسمی کمک های اولیه به خصوص دوره هایی که به شرایط مناطق دوردست می پردازند به شما توانایی می دهد تا در لحظات اولیه حادثه اقدامات لازم را برای تثبیت وضعیت مصدوم انجام دهید. این اقدامات شامل ارزیابی سریع وضعیت مصدوم (سطح هوشیاری تنفس ضربان قلب) کنترل خونریزی آتل بندی شکستگی ها پانسمان زخم ها و مقابله با سرمازدگی یا گرمازدگی می شود. همراه داشتن یک کیف کمک های اولیه کامل و به روز که شامل اقلام ضروری مانند انواع باند گاز استریل چسب زخم مواد ضدعفونی کننده داروهای مسکن و ضدالتهاب پماد سوختگی و دستکش یک بار مصرف باشد الزامی است. در شرایط اضطراری حفظ آرامش و انجام اقدامات با دقت و بر اساس اولویت ها می تواند تفاوت بین مرگ و زندگی باشد.

قانون ساعت ۱۴

قانون ساعت ۱۴ یک قاعده کلی ایمنی در کوهنوردی به خصوص در فصول گرم سال و در ارتفاعات است. بر اساس این قانون کوهنوردان باید طوری برنامه ریزی کنند که قبل از ساعت ۱۴ (۲ بعدازظهر) به نقطه بازگشت (معمولاً قله یا بالاترین نقطه مسیر) رسیده و شروع به فرود کنند. دلیل این قانون این است که در بسیاری از مناطق کوهستانی به خصوص در تابستان پس از ظهر هوا ناپایدار شده و احتمال تشکیل ابرها رعد و برق باران های شدید یا مه گرفتگی افزایش می یابد که می تواند فرود را بسیار خطرناک کند. رعایت این قانون نیازمند شروع زودهنگام برنامه در صبح حفظ ریتم مناسب حرکت در طول صعود و توانایی تخمین زمان لازم برای رسیدن به هدف است. اگر به هر دلیلی نتوانستید تا ساعت ۱۴ به نقطه بازگشت برسید عاقلانه تر است که صعود را متوقف کرده و از همان نقطه اقدام به بازگشت کنید حتی اگر به قله نرسید. ایمنی همیشه بر رسیدن به قله اولویت دارد.

آداب کوهنوردی

کوهستان خانه ما نیست بلکه خانه ای است که ما برای مدتی کوتاه به آن وارد می شویم. رعایت آداب و اصول اخلاقی در کوهنوردی نشان دهنده احترام به طبیعت همنوردان و جامعه کوهنوردی است. یکی از مهمترین این آداب احترام به سرپرست گروه و پیروی از تصمیمات اوست؛ سرپرست بر اساس تجربه و دانش خود مسئولیت سلامت و ایمنی گروه را بر عهده دارد. هرگز بدون اطلاع و اجازه از گروه جدا نشوید حتی برای لحظات کوتاه زیرا این کار می تواند منجر به گم شدن شما یا نگرانی و به زحمت افتادن همنوردانتان شود. حفظ محیط زیست کوهستان از طریق نریختن زباله (حتی ته سیگار و دستمال کاغذی) و جمع آوری زباله هایی که دیگران ریخته اند عدم آسیب رساندن به پوشش گیاهی و جانوری و عدم ایجاد آلودگی صوتی از اصول اساسی کوهنوردی مسئولانه است. سلام و احوالپرسی با کوهنوردان دیگر در مسیر کمک به نیازمندان در صورت امکان و رعایت حق تقدم در مسیرهای باریک نیز بخشی از فرهنگ غنی کوهنوردی است.

اصول کوهنوردی تابستانی

کوهنوردی در تابستان با وجود آب و هوای معمولاً معتدل تر چالش ها و نکات خاص خود را دارد. مهمترین مسئله در تابستان گرما و تابش شدید آفتاب در ارتفاعات است. برای مقابله با این شرایط باید به میزان کافی آب بنوشید (بیشتر از حد معمول) و برای جلوگیری از کم آبی بدن قبل از احساس تشنگی آب بنوشید. استفاده از کرم ضدآفتاب با SPF بالا کلاه آفتابی لبه دار و عینک آفتابی با فیلتر UV مناسب برای محافظت از پوست و چشم ها در برابر آفتاب سوختگی و برف کوری (حتی در تابستان به دلیل انعکاس نور از سنگ های روشن) ضروری است. پوشیدن لباس های با رنگ روشن و تنفس پذیر که تمام بدن را بپوشانند (آستین بلند و شلوار) نیز توصیه می شود. در تابستان احتمال رگبارهای ناگهانی و رعد و برق در بعدازظهر زیاد است بنابراین رعایت قانون ساعت ۱۴ و همراه داشتن پوشاک ضدآب اهمیت بیشتری پیدا می کند. شروع زودهنگام برنامه در صبح نیز به شما کمک می کند تا بخش عمده مسیر را قبل از اوج گرمای روز و ناپایداری هوا طی کنید.

اصول کوهنوردی در زمستان

کوهنوردی در زمستان نیازمند آمادگی و تجهیزات کاملاً متفاوتی نسبت به فصول گرم است و خطرات به مراتب بیشتری دارد. دماهای بسیار پایین برف و یخ باد شدید کوتاهی روز و خطر بهمن از جمله چالش های اصلی کوهنوردی زمستانی هستند. تجهیزات تخصصی مانند کفش های دوپوش یا تک پوش زمستانی با قابلیت نصب کرامپون کرامپون کلنگ یخ گتر دستکش های گرم و ضدآب کلاه طوفان و پوشاک لایه ای بسیار گرم و ضدآب و باد برای صعودهای زمستانی ضروری اند. ناوبری در زمستان به دلیل پوشیده شدن مسیرها با برف دشوارتر است و نیاز به مهارت بیشتری در استفاده از نقشه قطب نما و GPS دارد. خطر بهمن در مناطق پربرف همواره وجود دارد و آشنایی با اصول ایمنی در برابر بهمن و همراه داشتن تجهیزات نجات (مانند بیلچه پروب و بیکن بهمن) برای برنامه های زمستانی در مناطق مستعد بهمن ضروری است. برنامه ریزی دقیق با توجه به کوتاهی روز و شرایط آب و هوایی متغیر و همراهی با کوهنوردان باتجربه در زمستان از اهمیت حیاتی برخوردار است.

نکات کوهنوردی در شب

کوهنوردی در شب چه به صورت برنامه ریزی شده (مانند صعودهای شبانه برای رسیدن به قله در طلوع آفتاب) و چه به صورت ناخواسته (مانند طولانی شدن برنامه یا گم شدن) نیازمند آمادگی و احتیاط بیشتری است. مهمترین وسیله برای کوهنوردی در شب چراغ پیشانی (هدلایت) با باتری های کاملاً شارژ شده و باتری یدکی است. بدون نور کافی ناوبری بسیار دشوار و خطر سقوط افزایش می یابد. دمای هوا در شب به طور قابل توجهی کاهش می یابد بنابراین همراه داشتن پوشاک گرم اضافی و توجه به اصول لایه بندی لباس اهمیت بیشتری پیدا می کند. دید در شب محدود است و تشخیص مسیر و نشانه ها سخت تر می شود؛ استفاده از ابزارهای ناوبری الکترونیکی مانند GPS که مسیر طی شده را ثبت می کنند می تواند در بازگشت یا یافتن مسیر کمک کننده باشد. کوهنوردی در شب به تنهایی توصیه نمی شود و بهتر است در قالب گروه و با افراد باتجربه انجام شود. همچنین صدای حیوانات و تاریکی مطلق می تواند باعث ترس و اضطراب شود بنابراین آمادگی ذهنی نیز برای کوهنوردی شبانه لازم است.

کوهنوردی برای مردم عادی

تصور اینکه کوهنوردی تنها برای ورزشکاران حرفه ای یا افراد با آمادگی جسمانی فوق العاده است اشتباه است. کوهنوردی و به خصوص کوه پیمایی (هایکینگ) یک فعالیت ورزشی و تفریحی بسیار عالی برای عموم مردم با هر سطح آمادگی جسمانی است به شرطی که با رعایت اصول و به صورت تدریجی آغاز شود. نیازی نیست از همان ابتدا به فکر صعود به قله های بلند باشید. می توانید با پیاده روی در مسیرهای هموار و کم شیب در طبیعت یا اطراف شهر شروع کنید و به تدریج مسافت و شیب مسیرهای خود را افزایش دهید. پیوستن به گروه های کوه پیمایی یا باشگاه های کوهنوردی که برنامه های متنوع برای سطوح مختلف دارند یک راه عالی برای شروع کسب تجربه یادگیری و پیدا کردن همنورد است. تمرینات منظم هفتگی برای افزایش آمادگی جسمانی در کنار برنامه های کوه و همچنین کسب دانش اولیه در مورد تجهیزات و ایمنی به شما کمک می کند تا به تدریج وارد این دنیای جذاب شوید و از فواید بی شمار آن بهره مند گردید. مهمترین نکته شروع کردن و پیوستگی در فعالیت است.

تفاوت کوهنوردی و کوه پیمایی چیست؟

کوهنوردی (Mountaineering) معمولاً شامل صعود به قله های بلندتر و اغلب نیازمند مهارت های فنی مانند سنگ نوردی یخ نوردی و استفاده از تجهیزات تخصصی است. کوه پیمایی (Hiking/Trekking) به پیاده روی در مسیرهای مشخص و معمولاً با شیب کمتر در مناطق کوهستانی گفته می شود که نیاز به مهارت فنی خاصی ندارد.

چرا به هنگام کوهنوردی خیلی زود خسته می شویم؟

خستگی زودرس می تواند ناشی از عدم آمادگی جسمانی کافی سرعت حرکت نامناسب (خیلی تند) کم آبی بدن تغذیه نامناسب حمل بار سنگین یا عدم رعایت اصول گام برداری و استراحت باشد. برنامه ریزی صحیح و تمرین منظم به رفع این مشکل کمک می کند.

چه تجهیزاتی برای کوه پیمایی نیاز داریم؟

تجهیزات ضروری شامل کفش کوه پیمایی مناسب کوله پشتی لباس لایه ای آب و غذا نقشه و قطب نما یا GPS چراغ پیشانی کیت کمک های اولیه سوت و ابزار آتش زا است. باتوم کوهنوردی نیز توصیه می شود.

چگونه میتوانم کوهنوردی را آغاز کنم؟

با پیاده روی در طبیعت و مسیرهای سبک شروع کنید آمادگی جسمانی خود را افزایش دهید در دوره های آموزشی پایه کوهنوردی شرکت کنید و برای کسب تجربه اولیه با گروه های کوه پیمایی معتبر همراه شوید.