هشدار؛ فرونشست زمین در فاصله ۱۰ متری نقش رستم

استاد دانشکده مهندسی دانشکده راه سازی و مهندسی محیط زیست دانشگاه شیراز با بیان اینکه تجمع بیش از حد آب برای مصارف کشاورزی عامل اصلی رانش زمین در شهرستان های مرودشت، تخت جمشید و نقش رستم است، گفت: نقش رستم در فاصله 10 متری و 300 آن قرار دارد. تا 500 متری تخت جمشید رخ می دهد و به صورت ترک های بزرگ دیده می شود.

مریم دهقانی امروز 26 مهرماه در حاشیه مراسم شب علم دانشگاه شیراز در میدان مردودشت که زنگ خطری برای استان فارس نامیده می شود، گفت: در بسیاری از مناطق ویرانی وجود دارد دشت های ایران و عامل اصلی کشت آن برداشت بی رویه آب های زیرزمینی برای مصارف کشاورزی است.

وی در ادامه بیان کرد: در 300 یا 500 متری تخت جمشید و 10 متری رستم تخریب در حال انجام است و ترک های بزرگ ناشی از انفجار کاملاً نمایان است.

دهقانی تصریح کرد: ایالات متحده آمریکا اولین کشوری بود که در سال 1977 به دلیل کشاورزی و برداشت بی رویه آب از مخازن زیرزمینی، افت 9 متری سطح زمین را تجربه کرد. .

وی سردخانه ها را حاصل رانش زمین دانست و گفت: استان فارس دارای آب و هوای خشک است و از آب های زیرزمینی برای مصارف کشاورزی استفاده می کند. زیرساخت ها نتیجه توسعه زمین و برداشت آب از چاه هاست، صرف نظر از این که میلیون ها سال طول می کشد تا آب در آب های زیرزمینی جمع شود.

مدرس گروه مهندسی راه، ساختمان و محیط زیست دانشکده فنی دانشگاه شیراز با بیان اینکه چند سال پیش ناگهان در میدان آج استهابان در چند ثانیه یک گودال به طول 100 متر تشکیل شد، گفت: در استان فارس 70 دشت وجود دارد، کاهش یافته است، البته در بسیاری از شهرها مانند تهران غرق شدگی بیشتر است.

وی با اشاره به اینکه دشت مرودشت را مهم ترین دشت ایران می نامند، گفت: کل این منطقه که 7200 کیلومتر مربع وسعت دارد در آب غوطه ور است و حداکثر کاهش آن 30 سانتی متر در سال برآورد می شود. کشاورزی در سطح وسیع در دشت های مرودشت انجام می شود و با وجود کمبود آب، استان فارس در تولید گندم رتبه اول کشور را دارد.

دهقانی ادامه داد: ماهواره های رادار با تصویربرداری از سطح زمین 70 منطقه زیرزمینی را در این استان علامت گذاری کرده اند و خطرناک ترین مناطق شناسایی شده است. بیشترین میزان فرونشست در منطقه نزدیک بدا حدود 30 سانتی متر در سال برآورد شده است.

وی تصریح کرد: تمام نقاط شهرستان مرودشت به جز پتروشیمی مرودشت که این زیرساخت های مهم را دارد با سرعت های متفاوتی در حال فرورفتن است و حداکثر کاهش آن 14 سانتی متر در سال برآورد شده است. منطقه «کشک» در شمال شرق مرودشت بالاترین سطح آب را دارد و تمام خانه‌های EDHA شهرستان مرودشت 18 سانتی‌متر زیر آب رفت و دیوارها ترک نکردند شاید در آینده شاهد این موضوع باشیم و شاهد ترک هایی مانند محوطه تخت جمشید باشیم.

دهقانی تاکید کرد: بارها به مسئولان برای کنترل برداشت آب و توقف چاه های غیرمجاز هشدار داده شده است

وی یکی دیگر از راهکارها را ایجاد تسهیلات برای کشاورزان دانست و گفت: کشاورزی باید به سمت کشاورزی هوشمند و روش های نوین آبیاری که آب کمتری مصرف می کند حرکت کند. ایران آب و هوای خشک دارد، محصولات کشاورزی تولید می کنیم و به کشورهای مختلف صادر می کنیم، این یک نمونه بیماری است که خونریزی می کند و از آن طرف خون می گیرد تا به دیگران بدهد.

دهقانی تصریح کرد: باید جلوی کسب و کار آب مجازی را بگیریم و برای کشاورزان شغل پایدار پیدا کنیم تا کشاورزی در ایران محدود شود و فرهنگ تغییر الگوی کشاورزی ایجاد شود.

یکی از اعضای هیات علمی راه، ساختمان و محیط زیست دانشکده فنی مهندسی دانشگاه شیراز افزود: وظیفه مردم این است که تا جایی که امکان دارد حفاظت کنند، نه به خاطر کم بودن آب، در واقع آب نبودن. بنابراین باید مدت دوش گرفتن را به 2 تا 3 دقیقه کاهش دهیم، از آب آشامیدنی برای آبیاری فضاهای سبز استفاده نکنیم، خودروها را با آب آشامیدنی نشوییم، در صورت نشتی شیرهای آب، در اسرع وقت آنها را تعویض کنیم این مسائل شاید ابتدایی به نظر برسند اما در بحران کم آبی ایران این تنها راهی است که می تواند ما را از بحران نجات دهد.

وی در پایان صرفه جویی در مصرف آب را نجات زمین و نجات جان انسان ها دانست و گفت: منابع آبی در حال کاهش است و همه باید بحران آب را جدی بگیرند.