۹ دی در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

به گزارش خبرگزاری EDHA، تاریخ علم مملو از رویداد‌های مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروز‌ها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 9 دی برابر با 29 دسامبر را ورق می‌زنیم.

***

توماس فولر

۲۹ دسامبر ۱۷۹۰ میلادی برابر با 9 دی ۱۱۶۹ خورشیدی، توماس فولر، برده آفریقایی که به‌دلیل قدرت بالای ذهنی که در حساب داشت مشهور بود درگذشت. فولر زمانی‌که فقط ۱۴ سال داشت به‌عنوان برده به اسارت گرفته شد. او حتی خواندن و نوشتن بلد نبود اما قدرت بالایی در حساب ذهنی داشت. زمانی از او پرسیدند که یک‌سال‌ و نیم چندثانیه است او درمدت حدود دو دقیقه پاسخ داد ۴۷میلیون و ۳۰۴هزار ثانیه. همچنین در پاسخ به این سوال که یک مرد هفتاد سال و هفده روز و دوازده ساعت چندثانیه زندگی کرده است، او درمدت یک دقیقه‌و‌نیم پاسخ داد ۲میلیارد و ۲۱۰میلیون و ۵۰۰هزار و ۸۰۰ ثاینه و در این محاسبه حتی ثانیه‌های سال‌های کبیسه را هم لحاظ کرده بود.

 

 

عکاسی از آندومدا

۲۹ دسامبر ۱۸۸۸ میلادی برابر با 9 دی ۱۲۶۷ خورشیدی آیزاک رابرتز، مهندس ولزی، از سحابی بزرگ آندرومدا- ام۳۱- عکسبرداری کرد. رابرتز این عکس را با ۴ ساعت نوردهی و بااستفاده از یک تلسکوپ بازتابی با دیافراگم ۲۰ اینچ گرفت. این عکاسی بی‌شک مهم‌ترین دستاورد او بود، زیرا یکی از بهترین تصاویر تعریف‌شده تا آن‌زمان را ارائه داد. او پیشگام در تکنیک هدایت تلسکوپ نوری بود تا به‌طور پیوسته در نقطه خاصی از آسمان قرار بگیرد و درطول یک نوردهی طولانی مدت چرخش زمین را جبران کند. در همان ماه، او نمونه عکس‌های خود را به جلسه انجمن سلطنتی اخترشناسی انگلستان ارائه کرد که نشان می‌داد آندرومدا از نوع مارپیچی است و ایده اصلی فرضیه سحابی را به تصویر می‌کشد.

 

ثبت رکورد اقامت در فضا

۲۹ دسامبر ۱۹۸۷ میلادی برابر با 9 دی ۱۳۶۶ خورشیدی، یوری روماننکو کیهان‌نورد روس به زمین بازگشت و رکورد اقامت ۳۲۶ روزه فضایی خود را در ایستگاه فضایی میر به دور زمین پایان داد. کپسول فضایی سایوز در محلی پوشیده از برف در قزاقستان فرود آمد. اقامت او در فضا رکورد قبلی شوروی را که ۲۳۷ روز بود شکست. برای مقایسه، رکورد استقامت فضایی ایالات متحده تا سال‌ها بعد فقط ۸۷ روز بود. روماننکو در ۶ فوریه ۱۹۸۷ به همراه مهندس پرواز الکساندر لاویکین که پنج‌ماه بعد دچار مشکلات قلبی شد و الکساندر الکساندروف جایگزین او شد به مدار زمین رفت. آنها درمدت اقامت در ایستگاه فضایی میر هزار آزمایش در حوزه‌های زیست‌شناسی، پزشکی، پردازش مواد و ژئولوژی انجام دادند. روماننکو و الکساندروف از آزمایشگاه اخترفیزیک غول پیکر کوانت (کوانتوم) متصل به میر برای جمع‌آوری داده‌ها از نقاط دوردست منظومه خورشیدی استفاده کردند.

 

مبدع بخش‌بندی موزه‌ها

۲۹ دسامبر ۱۷۸۸ میلادی برابر با 9 دی ۱۱۶۷خورشیدی، کریستیان یورگنسن تامسن، عتیقه‌شناس، باستان‌شناس و موزه‌دار دانمارکی درگذشت. او در ۱۸۱۶ زمانی که هنوز بسیار جوان بود و مدرک دانشگاهی متعبری نداشت به دبیری «کمیسیون دانمارکی برای حفظ آثار باستانی» منصوب شد و مسئولیت موزه این آثار را بر عهده گرفت. تامسن وضعیت مجموعه‌ها را نامناسب دید و تصمیم گرفت آثار دوره ماقبل تاریخ را براساس ترتیب زمانی به سه دوره عصر سنگ، عصر آهن و عصر مفرغ تقسیم‌بندی کند. چندان طول نکشید که این گاهشماری جدید در کشورهای انگلیسی زبان با اصطلاح تقسیم‌بندی سه‌گانه اعصار پذیرفته و ادعای تامسن درمورد حق تقدم این دسته‌بندی‌ها هم تایید شد. تامسن از اولین افرادی بود که از موزه‌ها به‌عنوان ابزاری برای آموزش عمومی رایگان استفاده کرد.