در این پروژه خمیده شدم / تازه به حرف دکتر رفیعی رسیدم!

علی کوزه گر که این روزها نمایش «یکی نبود، یکی بود» را روی صحنه می برد، با تاکید بر دشواری های اجرای این نمایش گفت: در این پروژه تازه به حرف دکتر رفیعی رسیدم که می گوید، کارگردان تنهاترین آدم است.

او که در این سال ها در حوزه طراحی نور فعالیت کرده و با اجرای این نمایش دومین تجربه کارگردانی خود را روی صحنه برده است، در گفتگو با EDHA از پروسه اجرای این اثر نمایشی گفت و تاکید کرد که مهم ترین جبهه ای که می توانیم حرف مان را بزنیم و نقدمان را مطرح کنیم، صحنه تیاتر است.

کوزه گر درباره حضورش در عرصه کارگردانی توضیح داد: همیشه دوست داشتم کارگردانی کنم. رشته تحصیلی ام کارگردانی سینماست و بسیار علاقه مند بودم تا سینما و تیاتر را به هم نزدیک کنم. می دانم این اتفاق به طور کامل رخ نمی دهد ولی خیلی دلم می خواست تکنیک های روز سینمای دنیا را به تیاتر بیاورم.

این کارگردان با اشاره به شیوه اجرای نمایش قبلی اش، «مکبث» ادامه داد: از آنجاکه بیشتر در زمینه تکنیک سررشته دارم، معمولا هم ایده هایم حول همین محور می چرخد. همچنانکه در نمایش «مکبث» هم ما پرده سینما را به تیاتر آوردیم. بنابراین دوست دارم تکنیک های جدید دنیا را در تیاتر خودمان دنبال کنم. تجربه ای که در کشورهای دیگر داشته ام، نشان می دهد که تیاتر روز دنیا گاه محتوای ضعیفی دارد ولی از نظر تکنیکی خیلی قوی هستند و مخاطب را میخکوب می کنند. ما در این زمینه خیلی تازه کاریم و دوست داشتم این حوزه را تجربه کنم.

او در پاسخ به این پرسش که تمایلی ندارد در زمینه کارگردانی سینما فعالیت کند، گفت: پیش از اینکه در دانشگاه، رشته سینما بخوانم، فیلمسازی خیلی وسوسه ام می کرد. در بچگی در چند فیلم بازی کرده بودم و در بزرگسالی هم تجربه حضور در برخی از فیلم های سینمایی مانند «آقا یوسف» را داشتم و در چند فیلم کوتاه هم طراحی نور کرده ام ولی تیاتر، جنس دیگری دارد و مرا به جهانی متفاوت می برد. پروسه با هم بودن در تیاتر و فعالیت گروهی برایم بسیار جذاب است. تیاتر را با حمید پورآذری شروع کردم. آن پروسه تمرین را دوست دارم ولی سینما خشک تر و مصنوعی تر است.

کوزه گر درباره اینکه آیا معتقد نیستید تکنیک، تیاتر را از ذات انسانی خود دور می کند، توضیح داد: پیش از ما، بکت، بازیگر را از تیاتر حذف کرده است. نگاه من از نوعی دیگری است چون با تعدادی از کارگردانان معاصر جهان کار کرده ام، کمی تازه تر و معاصرتر می بینم. البته کاری که می کنم، یک نوع تجربه اندوزی است و درست و غلط آن را نمی دانم. البته می دانم درام نمایش ما چه ایرادهایی دارد این بضاعت ماست و برایمان مهم بود که این کار به انجام برسد.

این فعال تیاتری اضافه کرد: شاید مخاطب عادی، نمایش ما را پس بزند و شاید مخاطب اروپایی بهتر با نمایش ما ارتباط برقرار کند چون بارها چنین نمایش هایی دیده است. شخصا معتقدم وقتی نیمی از مخاطبان نمایشی را دوست داشتند و نیمی دیگر دوست نداشتند، آن کار موفق است. در هر حال کاملا اطمینان دارم که باید گونه های مختلف تیاتر وجود داشته باشد و هر یک مخاطبان خود را پیدا کند. برای من مهم است که اول مخاطب را سرگرم کنم و بعد اگر بتوانم، حرفم را به او منتقل کنم. در این نمایش هم اولین تلاشم این بود که کمی ذهن تماشاگر را از اتفاقات بیرون از سالن دور کنم.

کوزه گر با اشاره به دشواری های اجرای نمایش «یکی نبود، یکی بود» افزود: در این پروژه، همان هفته اول خمیده شدم. اجرای آن حتی از نمایشی مانند «سیصد» هم سخت تر بود و دشوارترین تجربه کاری من تا به امروز بوده است. در پروسه اجرای این نمایش بارها به یاد جمله دکتر علی رفیعی افتادم که می گوید کارگردان تنهاترین آدم است. البته خوبی این نمایش این بود که صبوری را به من یاد داد.

او که سال ها در کنار حمید پورآذری و علی رفیعی کار کرده است، ادامه داد: همیشه آرزو داشتم کمی از صبوری حمید پورآذری را داشته باشم که در این پروژه آن را به دست آوردم. چون نمایش ما کار تکنیک و برنامه نویسی است، آن هم بدون امکانات لازم که واقعا سخت است.

این مدرس تیاتر در پاسخ به اینکه با این دشواری ها آیا باز هم برای ادامه کارگردانی برنامه ای دارید، توضیح داد: چند ایده تیاتری دارم که مخصوص اجرا در سالن بلک باکس است ولی خستگی و فشار این پروژه آنچنان زیاد بود که از الان نمی توانم به کار بعدی ام فکر کنم. سر این کار پیر شدم و احساس خمیدگی می کردم. هفته اول اجرا بسیار پرفشار بود چون هنوز در زمینه تکنیک، مشکلاتی داشتیم.

کوزه گر که در دانشگاه تهران و مدرسه تیاتر مولوی مشغول تدریس است، افزود: از بچه های جوان خیلی انرژی می گیرم و احتمالا با انرژی آنان دوباره به کار برمی گردم. سال ها پیش وقتی نمایش «دایره گچی» حمید پورآذری را در فرهنگسرای بهمن اجرا می کردیم، استاد سمندریان با دیدن نمایش ما گفت معلوم است که در این نمایش انرژی جوانانه وجود دارد. من هم همان انرژی را از بچه های جوان تر از خودم می گیرم.

این کارگردان در ادامه با ارایه توضیحاتی درباره چالش های اجرای تیاتر در مقطع فعلی گفت: یکی از بهترین جبهه هایی که می توانیم با مردم جامعه خود ارتباط فرهنگی برقرار کنیم و با آنان حرف بزنیم، تیاتر است. متاسفانه دوستانی داریم که کار نمی کنند که من به عقیده آنان احترام می گذارم ولی همین دوستان در موسسات، کلاس آموزشی برگزار می کنند و شهریه های بالایی هم می گیرند و بعد هنرجویان خود را از تماشای تیاتر و کار کردن در این زمینه، پرهیز می دهند. اما آیا این رفتار درست است و این پولی که می گیرند حلال است!؟ من در اجرای این نمایش هر شب مانند یک پیشخدمت جلوی در سالن می ایستم و از تماشاگران تشکر می کنم که در این اوضاع وحشتناک اقتصادی، بلیت نمایش ما را خریده اند و اینجاست که با دوستان مان دچار چالش می شوم. درست است که آنان تمایلی به کار ندارند اما چرا درباره همکاران شان که کار می کنند، رفتاری نادرست پیشه کرده اند.

کوزه گر ادامه داد: بسیاری از بازیگران در پروژه های گوناگون نمایش خانگی کار می کنند ولی وقتی به تیاتر می رسند، اخم و تَخم می کنند. در حالیکه معتقدم هرگز نباید با تیاتر قهر کنیم و آن را کنار بگذاریم چون تنها جبهه ای است که می توانیم حرف و نقدمان را در آن مطرح کنیم. اگر دنبال ارتقای جامعه خود هستیم، اولین قدم، فرهنگ است. تا وقتی فرهنگ مان درست نشود، هیچ یک از وجوه دیگر زندگی مان هم درست نخوهد شد. کشورهای دیگر به خوبی این موضوع را درک کرده اند که به دنبال ارتقای فرهنگ خود هستند و حتی با دیگر کشورها، ارتباطات فرهنگی برقرار می کنند تا پیشرفت بیشتری داشته باشند ولی ما هنوز این ضرورت را درک نکرده ایم.

نمایش «یکی نبود، یکی بود» هر شب با بازی یسنا میرطهماسب و سارا حاتمی، راس ساعت 18 در سالن دکتر ناظرزاده کرمانی تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه می رود.

پایان خبر EDHA