نظریه‌پردازی برعهده مراکز علمی است/ مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی برای سال آینده اجرایی می‌شود

حجت‌الاسلام و المسلمین خسروپناه:

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری EDHA، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در یک برنامه تلویزیونی درباره جایگاه قانونی مصوبات و تصمیمات شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: حیطه اختیارات شورای عالی انقلاب فرهنگی در ابتدا فقط دانشگاه‌ها بود و موضوع اسلامی شدن دانشگاه‌ها از طریق این شورا دنبال می‌شد. 

وی افزود: اما اکنون بر اساس حکم مقام معظم رهبری وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه‌های علم، فناوری، فرهنگ و اجتماعی است. شورا در طول دهه‌های مختلف سیر تکاملی داشته است. در مقطعی تحول علمی مدنظر قرار گرفت و مقام معظم رهبری جنبش نرم‌افزاری را مدنظر قرار دادند، در پی آن نقشه جامع علمی کشور از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین شد و دستاورد‌های علمی که امروز شاهد آن هستیم به پشتوانه نقشه جامع علمی کشور به وقوع پیوسته است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره دستاورد‌های علمی کشور گفت: در سال‌های اخیر رتبه علمی کشور همواره بین ۱۵ تا ۱۷ بوده است، قدرت هسته‌ای، نظامی و پزشکی به خاطر همین زیرساخت نقشه جامع علمی کشور است. هیچ بیماری وجود ندارد که در کشور درمان آن وجود نداشته باشد. اکثر دارو‌ها در کشور تولید می‌شود. همه اینها به خاطر وجود نقشه جامع علمی کشور بوده است. با این حال ۶۰ درصد نقشه تحقق پیدا کرده است و اگر میزان بیشتری از این نقشه محقق می‌شد دستاورد‌های علمی بیشتری داشتیم. 

خسروپناه درباره تمهیدات شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه‌های هوش مصنوعی و کوانتوم که مقام معظم رهبری نیز بر آنها تأکید دارند، بیان کرد: از دو سال پیش تدوین سند هوش مصنوعی در شورای عالی انقلاب فرهنگی آغاز شده است، در دوره جدید نیز این سند با جدیت در دستور کار قرار گرفت، میز هوش مصنوعی تشکیل شد، در نهایت سند جامع هوش مصنوعی نوشته شد و در دولت قبل ابلاغ شد، همچنین سازمان هوش مصنوعی نیز تشکیل شد تا بتواند اجرایی سازی سند هوش مصنوعی را پیش ببرد. 

تدوین سند در حوزه فناوری‌های کوانتوم

وی افزود: از ماه‌های آغازینی که وارد شورای عالی انقلاب فرهنگی شدم میز فناوری کوانتوم راه‌اندازی شد. این فناوری زیرساخت‌های پیچیده نیاز دارد، برخی از دستگاه‌ها، کار‌های پراکنده انجام داده بودند. این سند نوشته و تمام شده است، اما لازم بود که قبل از تصویب آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی همه دانشمندان و صاحب‌نظران در این زمینه نظر بدهند، به همین دلیل همایش دو روزه در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد که به‌زودی جمع‌بندی آن به صورت سند تدوین خواهد شد. 

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره نحوه نظارت بر مصوبات این شورا بیان کرد: مقام معظم رهبری همواره بیاناتی درباره شورا داشتند، ایشان در یکی از بیاناتشان عنوان کرده‌اند که دبیرخانه چابک باشد، توانستیم ۶۰۰ پست دبیرخانه را به ۳۰۰ پست برسانیم. ایشان انتظار شکل‌گیری رویکرد جمعی در شورا داشتند، اکنون این اتفاق افتاده است. مقام معظم رهبری عنوان کرده‌اند که شورا‌های اقماری نقشه اندیشه‌ورزی داشته باشند و تصدی‌گری به دستگاه‌ها واگذار شود، این انتظارات نیز به خوبی اجرایی شده است، همچنین تأکید کرده‌اند که شورای عالی قرارگاهی عمل کند، اما الان چهار ستاد در شورا وجود دارد، هر یک از ستاد‌ها شورایی دارند و تعدادی میز در ستاد‌ها فعال هستند. مقام معظم رهبری انتظار داشتند دبیرخانه با تشکل‌های مردمی ارتباط داشته باشند، هم اکنون تعدادی از میز‌ها را تشکل‌های مردمی اداره می‌کنند و ارتباط بین دستگاه‌ها و تشکل‌های مردمی به خوبی ایجاد شده است. 

خسروپناه ادامه داد: مثلا سند موسیقی در این دوره تدوین شد، خانه موسیقی نقش محوری در تدوین این سند داشت. برخی انتقاد داشتند، گفتیم نظرات خود را بیان کنند چراکه می‌توان مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی را بعد از شش ماه اصلاح کرد. هیچ سندی به تصویب نمی‌رسد مگر این که نخبگان یا تشکل‌های مردمی در آن نقش داشته باشند. در سند سینما با سینماگران نشست‌های متعدد داشتیم. در تصویب نهایی سند نظرات آنها را مدنظر خواهیم داشت. 

وی در پاسخ به اینکه انقلاب زمانی به پیروزی رسید دو قطب در جهان بودند، عمده هدف انقلاب ما، هدف فرهنگی بود، به نظر می‌رسد که شورای عالی انقلاب فرهنگی باید پیام فرهنگی انقلاب را به گوش جهانیان برساند، شورا در این زمینه زمینه چه برنامه‌ای داشته است؟ گفت: جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی، سیاستگذاری و هدایتگری است. در میان وظایفی که شورا برعهده دارد، موضوع نظریه‌پردازی را برعهده ندارد، مثلا حکمرانی واژه‌ای است که به کار برده می‌شود، اما نظریه‌پردازان ما در این زمینه چه نظری دارند؟ ۲۰۰ تعریف درباره حکمرانی در جهان آمده است، تعریف ما از حکمرانی چیست؟ 

نظریه‌پردازی برعهده مراکز علمی است

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه نظریه‌پردازی برعهده مراکز علمی است، گفت: برای تدوین اسناد به نظریه‌ها نیاز داریم مثلا در نقشه جامع علمی و سند هوش نیاز به نظریه‌های پشتوانه‌ای داریم. نظریه گاهی جنبه حکمی یا فلسفی و فقهی دارد، در این زمینه پژوهشگاه و مراکز علمی را درگیر کرده‌ایم تا نظریه‌پردازی کنند، اگر شورای عالی انقلاب فرهنگی نظریه‌پردازی کند به پژوهشگاه تبدیل می‌شود. باید از ظرفیت دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها استفاده شود. البته ضعف‌های جدی داریم و در این مسیر آماده‌ایم که به مسیر نظریه‌پردازی در کشور کمک کنیم. البته در سندنویسی به نظریه‌های امامین انقلاب توجه می‌کنیم ولی همچنان خلا‌هایی داریم.

استاد خسروپناه با بیان اینکه بیش از خلا نظریه، خلا بلوغ عمل مبتنی بر نظریه داریم، ادامه داد: برخی مجریان خودشان را نظریه‌پردازی می‌دانند و به نظریه‌ها مراجعه نمی‌کنند. با این حال در ۳۰ موضوع خلا نظریه داریم البته نظریه‌های خوبی در حوزه‌های فرهنگ و هویت و … داریم، مثلا می‌توان از بیانات مقام معظم رهبری، نظریه فرهنگ را استخراج کرد، اما اینکه در تصمیم‌گیری و دستگاه‌های اجرایی چقدر از آن استفاده می‌کنند؟ جای تردید دارد. 

وی با اشاره به موضوع گفتمان‌سازی فعالیت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در گفتمان‌سازی باید دو وجه داخلی و بین‌المللی را مدنظر داشته باشیم. در گفتمان‌سازی داخلی ضعیف عمل شده است و بسیاری از فعالیت‌ها و اسناد شورا بی‌اطلاع هستند. کار مهم دیگر گفتمان‌سازی بین‌المللی است، گاهی مقامات کشور‌ها به ایران سفر کرده‌اند و اسناد شورای عالی انقلاب فرهنگی را دیده‌اند، ولی این اندازه کافی نبوده است. 

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اسناد این شورا، بیان کرد: برخی از اسناد به خوبی اجرا شده است. سند گیاهان دارویی یکی از این اسناد است، برخی می‌گویند شبه علم است در صورتی که اشتباه می‌کنند، البته برخی از آن طرف، افراطی فکر می‌کنند و طب مدرن را قبول ندارند که این هم خطاست، باید جلوی افراط و تفریط را بگیریم و اعتدال حکیمانه داشته باشیم. این سند به خوبی اجرا شده است و هم اکنون رتبه خوبی در جهان در حوزه گیاهان دارویی داریم، اگر برخی لجبازی نکنند موفقیت بیشتری خواهیم داشت. ۶۰ درصد نقشه جامع علمی کشور نیز اجرا شده است، میزان قابل توجهی از سند هوا و فضا نیز به اجرا درآمده است. در اجرای برخی از اسناد هم چندان موفق نبودیم. سند مهندسی فرهنگی به خوبی اجرا نشد، حتی ابلاغ این سند نیز در دولت قبل بسیار طولانی شد، کاربست این سند، در شورا‌های فرهنگی استانی ایجاد نشده است. 

استاد خسروپناه تأکید کرد: در اجرایی‌سازی مصوبات بر ترک فعل‌ها، رصد و نظارت داریم. در این مسیر مرکز رصد، برنامه‌ریزی و ارزیابی راه‌اندازی کردیم. اتاق وضعیت تشکیل دادیم عملکرد دستگاه‌ها با کمک سازمان بازرسی مورد نظارت قرار می‌گیرد. از طرفی ده‌ها مرکز رصد با شورای عالی انقلاب فرهنگی همکاری دارند و گزارش‌های رصد از موضوعات مختلف به شورای عالی ارائه می‌دهند. 

ارتباط مناسبی بین شورا و سازمان برنامه و بودجه شکل نگرفته است

وی ادامه داد: در مواجهه با ترک فعل‌ها و ضمانت اجرایی مصوبات، با خلا مواجه هستیم چراکه اسناد و سیاست‌ها را شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب می‌کند ولی تدوین برنامه و بودجه در جای دیگر است. سازمان برنامه و بودجه باید بودجه دستگاه‌ها را بر اساس اسناد اختصاص دهد. هنوز ارتباط مناسبی بین شورا و سازمان برنامه و بودجه شکل نگرفته است. 
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پاسخ به سوالی مبنی بر حواشی مجدد درباره رای دیوان عدالت نسبت به یکی از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: این حکم متعلق به یک سال پیش است. اینکه چرا دوباره در زمان تشکیل کابینه جدید مطرح شده، معلوم می‌کند که برخی نیت‌های خاص دارند. اصول ۵۷ و ۱۱۰ قانون اساسی که درباره اختیارات و وظایف مقام معظم رهبری است، مشخص می‌کند که مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان نهادی از سوی مقام معظم رهبری لازم الاجراست، تشکیل این شورا از اختیارات مقام معظم رهبری است. کسانی که لازم الاجرا بودن مصوبات را نقد می‌کنند یا قانون اساسی را خوب نخواندند یا به اصل ۵۷ و ۱۱۰ باور ندارد و اختلاف‌نظر ایدئولوژیکی وجود دارد. 

حکم قاضی دیوان عدالت اداری نادقیق بود

خسروپناه حکم قاضی دیوان عدالت اداری را نادقیق دانست و ادامه داد: اگر قاضی فرمایشات امام و رهبری را می‌دید که عنوان کرده اند که مصوبات شورا در حکم قانون است، چنین حکمی صادر نمی‌کرد، مشخص می‌شود اشراف جامع نداشته است. وقتی لایحه را بررسی کردیم مشخص شد که قاضی اشراف کمی از مباحث رهبران انقلاب داشته است. ضمن اینکه در نامه‌ای به مقام معظم رهبری موضوع ورود دیوان و قضات در برخی از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی را مطرح کردیم، ایشان با استناد به دستوری که در سال ۹۲ به مجمع داشتند مبنی بر اینکه مصوبات و تصمیمات شورا از ورود مراجع قضایی مستثنی است، بار دیگر در دی ماه ۱۴۰۲ آن دستور را به سران قوا ابلاغ کردند. البته حکم قاضی دیوان عدالت اداری قبل این دستور اخیر بوده است، بعد از آن با حمایت رئیس محترم قوه قضائیه و رئیس محترم دیوان عدالت اداری از دستور جدید مقام معظم رهبری تبعیت شد و نسبت به مصوبات نقضی صورت نگرفت. 

دکتر پزشکیان اشراف کاملی به شورای عالی انقلاب فرهنگی دارد

وی اضافه کرد: در حال حاضر هماهنگی وثیقی با مجلس، قوه قضاییه و دولت وجود دارد. در دوره جدید که اولین جلسه با رئیس جمهور داشتیم ایشان اشراف کاملی نسبت به شورای عالی انقلاب فرهنگی دارد و همکاری خوبی را شروع کردند، معتقدند که مصوبات کارآمد باید داشته باشیم و مشکلات مردم را دنبال کنیم. این مشی در شورا بوده و در دوره جدید با جدیت بیشتری دنبال می‌کنیم. شورا با قوای سه گانه چالشی ندارد و مصوبات با همکاری قوای سه گانه پیش می‌رود. 

مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی برای سال آینده اجرایی می‌شود

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره گمانه‌زنی‌هایی که درباره تغییر مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح می‌شود و اظهارات وزیر جدید آموزش و پرورش عنوان کرد: وزیر آموزش و پرورش پاسخ دقیقی داده و گفتند مصوبه شوراست، وزارت آموزش نمی‌تواند ورود کند. پیش از این مجلس شورای اسلامی نیز مصوبه‌ای در نقض مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی صادر کرد و چالش مختصری ایجاد شد که شورای نگهبان مصوبه را رد کرد و بعد از اصرار نمایندگان مصوبه به مجمع تشخیص مصلحت رفت، مجمع هم رد کرد، لذا مصوبه شورا قطعی است و دو سال است که اجرا می‌شود، بعید می‌دانم که اعضای شورا بخواهند لغو کنند و هیچ دستگاهی امکان لغو آن را ندارد. 

خسروپناه تأکید کرد: شورا اصرار دارد که مصوبه ادامه پیدا کند چراکه پیش از این دانش‌آموزان در آستانه کنکور مدرسه را رها و تست‌زنی را شروع می‌کردند، اگر این مصوبه جایی ایراد داشته باشد اصلاح می‌کنیم، تعصب جاهلانه نداریم اگر اصرار داریم اصرار حکیمانه است. معلم‌ها و خانواده‌ها راضی هستند. برخی خانواده‌ها می‌گویند که استرس بچه‌ها زیاد شده است و پیشنهاد دارند که معدل پایه دهم اثرگذار نباشد. با نمایندگان مجلس نیز جلساتی داشتیم. در برخی از جلسات رئیس مجلس حضور داشت، میزی برای این کار اختصاص دادیم، اگر نظر کارشناسان این باشد که مصوبه اصلاح شود، در صورتی که شورا رأی دهد اصلاح می‌شود. اصل مصوبه تغییر نمی‌کند چراکه به دوران تست زنی بر نمی‌گردیم. اکنون مدرسه، معلم و کتاب جایگاه پیدا کرده است. سال آینده هم مصوبه به این صورت اجرا می‌شود، با این مصوبه کار بزرگی در تعلیم و تربیت انجام شد و از حافظه محوری به سمت عقلانیت‌محوری پیش رفتیم. عدالت آموزشی را نیز در این مصوبه مدنظر داریم تا مدرسه‌ها در سراسر کشور فاصله عمیق نداشته باشد. این مصوبه ما را به عدالت آموزشی نزدیک کرده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان درباره تشکیل خانه ملی گفتگوی آزاد گفت: در دو سال اخیر دانشگاه آزاد اسلامی، وزارت علوم و بهداشت قدم‌های خوبی برداشته اند. هیئت‌های حمایت از کرسی‌های آزاداندیشی نیز کار‌های خود را انجام می‌دهد. خانه ملی گفتگوی آزاد هم به تازگی ابلاغ شده است. رعایت اخلاق و منطق شرط لازم شکل‌گیری خانه گفتگوی آزاد است. مسئولیت خانه گفتگوی آزاد به رحیم پورازغذی سپرده شده است که امیدوارم به سرعت تشکیل آن پیش رود.