ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی

ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی، فرآیندی است که افراد و شرکت ها برای مطالبه رسمی یک حق یا اطلاع رسانی قانونی به دیگری، قبل از طرح دعوا در دادگاه، از طریق سامانه عدل ایران یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می دهند. این ابزار قانونی، به موجب ماده 156 قانون آیین دادرسی مدنی، راهکاری مؤثر برای حل اختلافات پیش از ورود به فرآیندهای پیچیده تر قضایی است.

استفاده از اظهارنامه قضایی به صورت الکترونیکی، گامی مهم در جهت تسهیل و تسریع فرآیندهای حقوقی در کشور محسوب می شود. در گذشته، این ابلاغ ها به صورت کاغذی و با صرف زمان و هزینه بیشتری انجام می شد، اما امروزه با ظهور سامانه های هوشمند قضایی، امکان ارسال و دریافت اظهارنامه به شکل کاملاً دیجیتالی فراهم شده است. این تغییر نه تنها به کاهش بوروکراسی اداری کمک کرده، بلکه دسترسی افراد را به عدالت تسهیل نموده و شفافیت را در مراحل اولیه حل اختلافات حقوقی افزایش داده است. این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع و مرحله به مرحله برای تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی طراحی شده که قصد ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی را دارند. ما تمامی جنبه های ضروری از تعریف و ماهیت حقوقی گرفته تا پیش نیازها، مراحل گام به گام ثبت، ارسال و پیگیری، و نکات کلیدی در تنظیم یک اظهارنامه مؤثر را به زبانی ساده و قابل فهم تشریح خواهیم کرد. این راهنما به شما کمک می کند تا با آگاهی کامل و بدون دغدغه، اظهارنامه قضایی خود را به صورت الکترونیکی تنظیم و ارسال نمایید و از حقوق خود به بهترین شکل دفاع کنید.

۱. اظهارنامه قضایی چیست و چه کاربردی دارد؟

اظهارنامه قضایی یکی از ابزارهای حقوقی مهم و کارآمد در سیستم قضایی ایران است که به افراد امکان می دهد پیش از اقامه دعوا و در یک چارچوب رسمی، ادعاها یا مطالبات خود را به طرف مقابل ابلاغ کنند. این سند حقوقی نقش حیاتی در شفاف سازی روابط و تبیین مواضع طرفین در یک اختلاف ایفا می کند و می تواند زمینه ساز حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات یا آمادگی برای طرح دعوا در دادگاه باشد.

۱.۱. تعریف حقوقی اظهارنامه

بر اساس ماده 156 قانون آیین دادرسی مدنی، تعریف اظهارنامه به وضوح بیان شده است: «هرکس می تواند قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به وسیله اظهارنامه از دیگری مطالبه نماید؛ مشروط بر اینکه موعد مطالبه فرا رسیده باشد.» این ماده به صراحت نشان می دهد که اظهارنامه، یک ابزار قانونی پیش از طرح دعوا (دادخواست) است که به ذی حق امکان می دهد، مطالبات خود را به شکل رسمی و مکتوب به اطلاع طرف مقابل برساند. هدف اصلی آن اثبات اطلاع رسانی و اتمام حجت با طرف مقابل است. از این رو، اظهارنامه دارای ماهیت اخطاری و مطالبه ای است و جنبه رسمی به مکاتبات طرفین می دهد.

استناد دقیق به ماده 156 ق.آ.د.م: این ماده قانونی تصریح می کند که هر فرد یا نهادی می تواند قبل از طرح دعوای حقوقی، حقوق خود را به وسیله ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی از دیگری مطالبه کند. شرط اساسی این است که زمان مطالبه حق فرا رسیده باشد؛ به عبارت دیگر، حق مورد نظر نباید معلق یا مشروط به اتفاقی در آینده باشد که هنوز رخ نداده است. این رویکرد به جلوگیری از طرح دعاوی زودرس و فراهم آوردن فرصتی برای حل و فصل مسائل خارج از دادگاه کمک می کند.

۱.۲. ماهیت و کارکرد اظهارنامه

اظهارنامه قضایی، سندی است که ماهیت اطلاع رسانی رسمی، مطالبه حق و اخطار قانونی را در بر می گیرد. کارکردهای اصلی آن شامل موارد زیر است:

• اطلاع رسانی رسمی: به مخاطب این امکان را می دهد که به صورت رسمی و از طریق مراجع قضایی، از یک مطالبه یا هشدار حقوقی مطلع شود. این امر به دلیل وجود بستر رسمی سامانه عدل ایران و دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، انکارناپذیر است.
• مطالبه حق: وسیله ای برای مطالبه رسمی حقوق، از جمله مطالبه وجه، درخواست انجام تعهد، یا درخواست فسخ قرارداد است. با ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی، اظهارکننده به طرف مقابل اعلام می کند که قصد پیگیری حقوقی خود را دارد.
• اخطار قانونی: می تواند به عنوان یک اخطار قانونی برای عدم انجام تعهدات (مانند عدم تمکین زوجه یا عدم پرداخت اجاره بها) مورد استفاده قرار گیرد و به طرف مقابل فرصت می دهد تا تعهد خود را انجام دهد.
• قطع مرور زمان: در برخی موارد، ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی می تواند به منظور قطع مرور زمان دعوا یا حفظ حقوق قانونی (مانند حق شفعه) به کار رود. این کارکرد از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا از بین رفتن حق به دلیل گذشت زمان جلوگیری می کند.
• اثبات اتمام حجت: در صورت عدم پاسخ یا عدم توجه به اظهارنامه، اظهارکننده می تواند اثبات کند که پیش از طرح دعوا، تلاش خود را برای حل مسالمت آمیز مسئله انجام داده و به طرف مقابل اتمام حجت کرده است.

۱.۳. موارد پرکاربرد اظهارنامه

اظهارنامه قضایی در موارد گوناگونی کاربرد دارد و می تواند برای موضوعات حقوقی مختلفی مورد استفاده قرار گیرد. برخی از رایج ترین موارد استفاده از اظهارنامه عبارتند از:

• مطالبه وجه: از جمله مطالبه طلب، چک، سفته، مهریه یا نفقه.
• درخواست تسلیم مال: مانند تسلیم عین مستأجره (پس از اتمام قرارداد اجاره) یا تحویل کالای خریداری شده.
• فسخ قرارداد: اعلام فسخ قرارداد به دلیل نقض تعهدات توسط طرف مقابل.
• اخطار عدم تمکین: از سوی زوج برای دعوت زوجه به تمکین و ایفای وظایف زناشویی.
• دعوت به انجام تعهد: مطالبه انجام تعهدات قراردادی (مانند تکمیل پروژه ساختمانی یا تحویل مدارک).
• مطالبه اجرت المثل: درخواست پرداخت اجرت المثل برای استفاده غیرمجاز از مال یا خدمات.
• درخواست تخلیه ملک: مطالبه تخلیه ملک به دلیل اتمام مدت اجاره یا سایر دلایل قانونی.
• اعلام آمادگی برای ایفای تعهد: مثلاً اعلام آمادگی خریدار برای پرداخت ثمن معامله در قبال تحویل مبیع.

۱.۴. تفاوت اظهارنامه با دادخواست

با وجود آنکه هم اظهارنامه و هم دادخواست هر دو ابزارهای حقوقی هستند، اما در ماهیت و زمان استفاده تفاوت های اساسی دارند که آگاهی از آنها ضروری است:

ویژگی	اظهارنامه قضایی	دادخواست
هدف اصلی	مطالبه حق، اطلاع رسانی رسمی، اتمام حجت، اخطار قانونی پیش از دعوا.	اقامه رسمی دعوا در دادگاه و درخواست صدور حکم قضایی.
مرجع ثبت	سامانه remission.adliran.ir یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی.	دفاتر خدمات الکترونیک قضایی (جهت ارسال به دادگاه).
ماهیت الزام آور	ابزاری برای اطلاع رسانی و مطالبه است و به خودی خود الزام آور برای صدور حکم نیست.	شروع کننده فرآیند قضایی است و دادگاه را ملزم به رسیدگی و صدور حکم می کند.
مخاطب	طرف مقابل دعوا.	دادگاه صالح و سپس طرف مقابل دعوا (خوانده).
نیاز به پاسخ	پاسخ دادن به آن الزامی نیست، اما می تواند برای حفظ حقوق مفید باشد.	خوانده موظف به دفاع و پاسخگویی در مهلت قانونی است.
هزینه	معمولاً کمتر از دادخواست (هزینه پستی و کارمزد سامانه).	شامل هزینه دادرسی بر اساس ارزش خواسته (معمولاً بیشتر از اظهارنامه).
جایگاه در روند حقوقی	مرحله مقدماتی و اختیاری پیش از طرح دعوا.	اولین مرحله رسمی طرح دعوا در دادگستری.
تأثیر حقوقی	ثبت رسمی یک مطالبه و اثبات آگاهی طرف مقابل.	شروع یک پرونده قضایی و آغاز روند رسیدگی.

این تفاوت ها نشان می دهد که ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی، بیشتر یک مرحله پیشگیرانه و اتمام حجتی است، در حالی که دادخواست مستقیماً به دنبال مداخله و صدور حکم از سوی محاکم قضایی است.

۲. پیش نیازهای ضروری برای ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی

برای ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی، آماده سازی برخی مدارک و اطلاعات ضروری است. عدم تکمیل یا نقص در هر یک از این پیش نیازها می تواند روند ارسال اظهارنامه را با تأخیر یا حتی عدم امکان مواجه سازد. درک دقیق این الزامات، به شما کمک می کند تا فرآیند را به سرعت و با دقت لازم طی کنید.

۲.۱. ثبت نام در سامانه ثنا

اولین و مهم ترین پیش نیاز برای هرگونه اقدام قضایی الکترونیکی، از جمله ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی، ثبت نام موفق در سامانه احراز هویت قضایی (ثنا) است. سامانه ثنا، بستری برای شناسایی هویت افراد در سیستم قضایی و ابلاغ الکترونیکی اوراق قضایی فراهم می کند. هم اظهارکننده (فردی که اظهارنامه را می فرستد) و هم مخاطب (فردی که اظهارنامه برای او فرستاده می شود) باید دارای کد ثنا باشند تا امکان ابلاغ و پیگیری اظهارنامه به صورت الکترونیکی وجود داشته باشد. ثبت نام در سامانه ثنا معمولاً از طریق مراجعه حضوری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا به صورت آنلاین از طریق وب سایت sana.adliran.ir و سپس احراز هویت در دفاتر یا اپلیکیشن های مربوطه صورت می گیرد. این کد به منزله هویت الکترونیکی شما در قوه قضاییه است و بدون آن امکان ثبت اظهارنامه الکترونیکی وجود ندارد.

۲.۲. دسترسی به اینترنت و ابزار الکترونیکی

از آنجا که فرآیند ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی کاملاً بر بستر اینترنت انجام می شود، داشتن دسترسی پایدار به اینترنت و یک دستگاه الکترونیکی (مانند رایانه، لپ تاپ یا تلفن هوشمند) با قابلیت مرورگر وب، ضروری است. این ابزارها برای ورود به سامانه اظهارنامه الکترونیکی قضایی (remission.adliran.ir) و تکمیل فرم ها و بارگذاری مستندات مورد نیاز خواهند بود.

۲.۳. مدارک و اطلاعات مورد نیاز اظهارکننده

اظهارکننده باید اطلاعات و مدارک دقیقی را در اختیار داشته باشد تا بتواند فرم اظهارنامه را به درستی تکمیل کند. این اطلاعات شامل موارد زیر است:

• کد ملی و رمز عبور ثنا: برای ورود به سامانه و احراز هویت.
• مشخصات هویتی کامل: نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، محل صدور شناسنامه، کد ملی.
• اطلاعات تماس و اقامتگاه: آدرس پستی دقیق، کد پستی، شماره تلفن همراه و شماره تلفن ثابت. این اطلاعات برای ابلاغ ها و مکاتبات احتمالی بسیار مهم هستند.
• نقش در دعوا: تعیین اینکه آیا اظهارکننده شخص حقیقی است یا حقوقی، اصیل است یا وکیل.

۲.۴. اطلاعات دقیق مخاطب اظهارنامه

اطلاعات مخاطب، به همان اندازه اطلاعات اظهارکننده، حائز اهمیت است. دقت در وارد کردن این اطلاعات برای ابلاغ صحیح و قانونی اظهارنامه به مخاطب حیاتی است. این موارد شامل:

• کد ملی یا شناسه ملی: برای اشخاص حقیقی، کد ملی و برای اشخاص حقوقی (شرکت ها و مؤسسات)، شناسه ملی ضروری است.
• نام و نام خانوادگی یا نام شرکت/مؤسسه: مشخصات کامل هویتی مخاطب.
• آدرس پستی دقیق و کد پستی: آدرسی که ابلاغ الکترونیکی به آن صورت می گیرد (آدرس ثبت شده در سامانه ثنای مخاطب). در صورت عدم دسترسی به کد ثنای مخاطب، می توان ابلاغ از طریق ابلاغ فیزیکی را درخواست داد که نیازمند آدرس دقیق پستی است.
• شماره تلفن همراه و ثابت (در صورت امکان): برای ارتباطات احتمالی، هرچند ابلاغ رسمی از طریق سامانه ثنا صورت می گیرد.

۲.۵. مدارک و مستندات مربوط به موضوع اظهارنامه

هر اظهارنامه ای باید مستند به دلایل و مدارکی باشد. جمع آوری و آماده سازی این مستندات قبل از شروع فرآیند تنظیم اظهارنامه قضایی ضروری است. این مدارک می توانند شامل موارد زیر باشند:

• قراردادها و توافق نامه ها: در صورتی که مطالبه بر اساس یک قرارداد است.
• فاکتورها و رسیدهای مالی: برای اثبات بدهی یا پرداخت ها.
• مکاتبات و ایمیل ها: تبادل شده بین طرفین که مربوط به موضوع اظهارنامه است.
• اسناد مالکیت: در موارد مربوط به اموال.
• تصویر برابر اصل مدارک: اغلب در قالب فایل های PDF یا JPEG با حجم مناسب.

«کیفیت و وضوح مدارک پیوست، تأثیر بسزایی در اعتبار اظهارنامه و درک صحیح موضوع توسط مراجع قضایی دارد. مطمئن شوید که تمامی مستندات به خوبی اسکن شده و خوانا باشند.»

۲.۶. تکمیل اطلاعات وکیل (در صورت اقدام از طریق وکیل)

اگر ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی توسط وکیل دادگستری صورت می گیرد، اطلاعات کامل وکیل شامل نام و نام خانوادگی، شماره پروانه وکالت، آدرس و شماره تماس وکیل، و همچنین مشخصات موکل، باید در سامانه وارد شود. وکیل نیز باید دارای حساب کاربری فعال در سامانه ثنا باشد. در این حالت، اظهارنامه از طریق پنل کاربری وکیل ثبت و ارسال می شود.

۳. راهنمای گام به گام ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی

فرآیند ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی از طریق سامانه عدل ایران، یک روش مرحله به مرحله و دقیق است. رعایت تمامی جزئیات در هر گام، به شما اطمینان می دهد که اظهارنامه شما به درستی ثبت و ابلاغ خواهد شد. در ادامه، این مراحل را به صورت فنی و کاملاً تشریحی بررسی می کنیم.

۳.۱. ورود به سامانه اظهارنامه الکترونیکی قضایی (remission.adliran.ir)

اولین گام برای ثبت اظهارنامه الکترونیکی، ورود به سامانه مخصوص آن است:

1. جستجوی آدرس در مرورگر: ابتدا مرورگر اینترنتی خود را باز کرده و آدرس دقیق سامانه اظهارنامه الکترونیکی قضایی، یعنی remission.adliran.ir را در نوار آدرس وارد کنید و کلید Enter را بزنید. مطمئن شوید که آدرس را به درستی تایپ کرده اید تا وارد سامانه اصلی قوه قضاییه شوید.
2. ورود با کد ملی و رمز ثنا: پس از ورود به صفحه اصلی سامانه، از شما خواسته می شود که کد ملی و رمز شخصی ثنای خود را وارد کنید. این رمز شخصی هنگام ثبت نام در سامانه ثنا به شما اختصاص داده شده است.
3. دریافت رمز موقت: پس از وارد کردن کد ملی و رمز شخصی، یک رمز موقت شش رقمی به شماره تلفن همراه شما که در سامانه ثنا ثبت شده است، ارسال می شود. این رمز را در فیلد مربوطه وارد کرده و دکمه ورود را کلیک کنید.
4. معرفی صفحات اصلی: پس از ورود موفق، شما به صفحه کاربری خود هدایت می شوید. در این صفحه، گزینه های مختلفی برای تقدیم اظهارنامه جدید، پیگیری اظهارنامه های قبلی و مشاهده وضعیت ابلاغ ها وجود دارد.

۳.۲. مراحل ثبت و تقدیم اظهارنامه در سامانه

پس از ورود به سامانه، باید گزینه تقدیم اظهارنامه را انتخاب کنید. این بخش شامل چندین مرحله است که به دقت باید تکمیل شوند:

1. انتخاب نوع شخصیت: در ابتدای فرآیند، باید نوع شخصیت خود را مشخص کنید. این گزینه شامل شخص حقیقی (برای افراد عادی) و شخص حقوقی (برای شرکت ها، مؤسسات و سازمان ها) است. انتخاب صحیح این گزینه بر اساس هویت اظهارکننده، بسیار مهم است.
2. تکمیل اطلاعات اظهارکننده:
   • مشخصات هویتی: نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، کد ملی.
   • اطلاعات اقامتگاه: آدرس پستی دقیق، کد پستی و شماره تلفن ثابت.
   • اطلاعات تماس: شماره تلفن همراه (شماره ای که در سامانه ثنا ثبت شده است).
   • نقش در دعوا: مشخص کنید که به عنوان اصیل (خودتان) یا وکیل اقدام می کنید.

   دقت در وارد کردن این اطلاعات ضروری است؛ چرا که هرگونه اشتباه می تواند به تأخیر در روند یا ابطال اظهارنامه منجر شود.

3. تکمیل اطلاعات مخاطب:
   • مشخصات شناسایی: نام و نام خانوادگی (برای شخص حقیقی) یا نام شرکت/مؤسسه و شناسه ملی (برای شخص حقوقی).
   • کد ملی/شناسه ملی: وارد کردن کد ملی مخاطب حقیقی یا شناسه ملی مخاطب حقوقی ضروری است. اگر کد ثنای مخاطب را ندارید، سامانه امکان ارسال ابلاغ فیزیکی را فراهم می کند که در این صورت وارد کردن آدرس پستی دقیق مخاطب الزامی است.
   • آدرس دقیق: برای اطمینان از صحت ابلاغ، آدرس پستی دقیق و کد پستی مخاطب را وارد کنید.

   اطلاعات مخاطب باید کاملاً صحیح و به روز باشد تا ابلاغ اظهارنامه الکترونیکی با مشکل مواجه نشود.

4. درج اطلاعات وکیل (در صورت وجود):

   اگر اظهارنامه توسط وکیل ثبت می شود، مشخصات وکیل شامل نام، نام خانوادگی و شماره پروانه وکالت باید در این بخش وارد شود. وکیل باید قبل از این اقدام، وکالت نامه خود را در پرونده الکترونیکی موکل ثبت کرده باشد.

5. انتخاب موضوع اظهارنامه:

   سامانه لیستی از موضوعات رایج اظهارنامه (مانند مطالبه وجه، درخواست تسلیم مال، اخطار فسخ قرارداد) را ارائه می دهد. اگر موضوع مورد نظر شما در لیست نیست، می توانید گزینه سایر را انتخاب کرده و موضوع را به صورت دستی و مختصر وارد کنید.

6. نگارش متن اظهارنامه:

   این بخش قلب اظهارنامه شماست. متن باید واضح، مختصر، مؤدبانه و مستند باشد. رعایت نکات زیر در تنظیم اظهارنامه قضایی حیاتی است:

   • وضوح و ایجاز: مطالب را به روشنی و بدون ابهام بیان کنید. از زیاده گویی پرهیز کنید.
   • ادب و احترام: حتی در صورت وجود اختلاف، متن را با رعایت ادب نگارش کنید و از هرگونه توهین یا الفاظ نامناسب خودداری کنید.
   • استناد به مدارک: به مدارکی که پیوست خواهید کرد، در متن اظهارنامه اشاره کنید (مثلاً: برابر با قرارداد شماره … مورخ …).
   • رعایت قواعد حقوقی: از عبارات حقوقی صحیح استفاده کنید. اگر با اصطلاحات حقوقی آشنایی ندارید، از یک وکیل یا مشاور حقوقی کمک بگیرید.
   • تعیین خواسته: به وضوح بیان کنید که چه انتظاری از مخاطب دارید (مثلاً: لذا خواهشمند است ظرف مدت ۱۰ روز نسبت به پرداخت مبلغ … اقدام فرمایید.).
   • پرهیز از توهین: هرگونه توهین یا اتهام در اظهارنامه می تواند منجر به پیگرد قانونی علیه اظهارکننده شود.
7. بارگذاری اسناد و مدارک پیوست:

   تمامی مستندات مربوط به اظهارنامه (قراردادها، فاکتورها، رسیدها و…) باید در این بخش بارگذاری شوند. نکات زیر را رعایت کنید:

   • فرمت های مجاز: معمولاً اسناد باید در قالب PDF یا JPEG بارگذاری شوند.
   • حجم فایل: به محدودیت حجم فایل ها توجه کنید. در صورت لزوم، فایل ها را فشرده کنید.
   • اهمیت مستندسازی: پیوست کردن مدارک مرتبط، اعتبار اظهارنامه شما را به شدت افزایش می دهد و به مخاطب کمک می کند تا موضوع را بهتر درک کند.
8. بازبینی و تأیید نهایی اطلاعات:

   قبل از پرداخت هزینه و ارسال نهایی، حتماً تمامی اطلاعات وارد شده، به ویژه مشخصات اظهارکننده، مخاطب و متن اظهارنامه را با دقت بازبینی کنید. یک اشتباه کوچک می تواند فرآیند را طولانی یا بی نتیجه کند.

9. پرداخت هزینه قانونی:

   پس از تأیید نهایی، به درگاه پرداخت آنلاین هدایت می شوید تا هزینه ارسال اظهارنامه الکترونیکی را پرداخت کنید. این هزینه شامل کارمزد سامانه و هزینه پست الکترونیکی است. پس از پرداخت موفق، رسید الکترونیکی صادر می شود. این مرحله ضروری برای تکمیل فرآیند ثبت اظهارنامه الکترونیکی است.

10. دریافت کد رهگیری:

    بعد از پرداخت و اتمام فرآیند، یک کد رهگیری به شما اختصاص داده می شود. این کد را در جایی امن نگهداری کنید؛ زیرا برای پیگیری وضعیت اظهارنامه در آینده به آن نیاز خواهید داشت. این کد به منزله شناسنامه اظهارنامه شماست و امکان پیگیری اظهارنامه قضایی را فراهم می آورد.

۳.۳. ارسال اظهارنامه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

برای افرادی که به اینترنت دسترسی ندارند یا ترجیح می دهند از کمک متخصصین استفاده کنند، امکان ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نیز فراهم است. فرآیند به شرح زیر است:

1. مراجعه حضوری: با در دست داشتن مدارک شناسایی، اطلاعات دقیق مخاطب و مستندات مربوط به اظهارنامه، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید.
2. تکمیل اطلاعات: کارشناس دفتر، اطلاعات شما را در سامانه مربوطه وارد کرده و متن اظهارنامه را (بر اساس توضیحات شما یا پیش نویس آماده شده توسط شما) تایپ می کند.
3. بارگذاری مدارک: مدارک شما در دفتر اسکن و به اظهارنامه پیوست می شوند.
4. تأیید و پرداخت: پس از تأیید نهایی توسط شما، هزینه قانونی پرداخت شده و رسید و کد رهگیری به شما تحویل داده می شود.

مقایسه با روش آنلاین:

ویژگی	روش آنلاین (سامانه)	روش حضوری (دفاتر خدمات)
راحتی و دسترسی	دسترسی 24 ساعته از هر مکان با اینترنت.	نیاز به مراجعه حضوری و رعایت ساعات کاری دفتر.
هزینه	معمولاً شامل کارمزد سامانه و ابلاغ.	شامل کارمزد سامانه، ابلاغ و حق الزحمه دفتر خدمات (کمی بیشتر).
سرعت	بالا، در صورت تسلط به کار با سامانه.	متوسط، وابسته به شلوغی دفاتر و سرعت کارمند.
دقت	کاملاً وابسته به دقت کاربر در وارد کردن اطلاعات.	وابسته به دقت کاربر در ارائه اطلاعات و دقت کارشناس.
نیاز به مهارت فنی	بله، آشنایی با کامپیوتر و اینترنت.	خیر، کارشناس فرآیند را انجام می دهد.

۴. پیگیری و دریافت اظهارنامه الکترونیکی قضایی

پس از ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی، طبیعی است که بخواهید از وضعیت آن مطلع شوید و در صورت لزوم، اظهارنامه هایی که به شما ابلاغ شده اند را نیز دریافت کنید. سامانه های قوه قضاییه امکانات لازم را برای هر دو فرآیند فراهم کرده اند.

۴.۱. نحوه پیگیری اظهارنامه ارسالی

برای پیگیری وضعیت اظهارنامه ای که خودتان ارسال کرده اید، باید به همان سامانه remission.adliran.ir مراجعه کنید:

1. ورود به سامانه: مجدداً با کد ملی و رمز ثنای خود وارد سامانه اظهارنامه الکترونیکی قضایی شوید.
2. استفاده از کد رهگیری: در صفحه کاربری، قسمتی برای پیگیری اظهارنامه وجود دارد. با وارد کردن کد رهگیری که پس از ارسال اظهارنامه دریافت کرده اید، می توانید وضعیت آن را مشاهده کنید.
3. مفهوم وضعیت های مختلف اظهارنامه:
   • در حال بررسی: به این معناست که اظهارنامه شما در صف بررسی توسط کارشناسان مربوطه قرار دارد.
   • ارسال شده: اظهارنامه از سوی سامانه ارسال شده و در انتظار ابلاغ به مخاطب است.
   • ابلاغ شده: اظهارنامه با موفقیت به حساب کاربری ثنای مخاطب ابلاغ شده و وی از محتوای آن مطلع شده است.
   • عدم امکان ابلاغ: در صورتی که اطلاعات مخاطب نادرست باشد یا به هر دلیلی امکان ابلاغ الکترونیکی فراهم نباشد، این وضعیت نمایش داده می شود. در این صورت، معمولاً باید برای ابلاغ فیزیکی اقدام شود.

پیگیری اظهارنامه قضایی به شما کمک می کند تا در جریان آخرین وضعیت مطالبه خود قرار بگیرید و در صورت نیاز، اقدامات بعدی را انجام دهید.

۴.۲. نحوه دریافت اظهارنامه ابلاغ شده به شما

اگر مخاطب یک اظهارنامه هستید و اظهارنامه ای به شما ابلاغ شده است، می توانید آن را از طریق سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی دریافت و مشاهده کنید:

1. ورود به سامانه ابلاغ: آدرس eblagh.adliran.ir را در مرورگر خود وارد کنید.
2. ورود با کد ملی و رمز ثنا: همانند سامانه اظهارنامه، با کد ملی و رمز شخصی ثنای خود وارد شوید. رمز موقت به شماره تلفن همراه شما ارسال خواهد شد.
3. مشاهده اظهارنامه ها: پس از ورود موفق، در بخش ابلاغیه های جدید یا اوراق قضایی، می توانید اظهارنامه هایی را که برای شما ارسال شده اند، مشاهده و دانلود کنید. این فرآیند دریافت اظهارنامه الکترونیکی را بسیار ساده و سریع می کند.
4. تأیید مشاهده: مشاهده هر ابلاغیه در سامانه به منزله اطلاع رسمی شما از محتوای آن است و تاریخ مشاهده، تاریخ ابلاغ رسمی محسوب می شود.

۵. پاسخ به اظهارنامه الکترونیکی قضایی

دریافت اظهارنامه قضایی اغلب سوالاتی را برای مخاطب پیش می آورد که مهم ترین آن ها، ضرورت و نحوه پاسخگویی به آن است. درک این جنبه ها به شما کمک می کند تا بهترین تصمیم را در قبال اظهارنامه دریافتی اتخاذ کنید.

۵.۱. آیا پاسخ به اظهارنامه الزامی است؟

از نظر قانونی، پاسخگویی به اظهارنامه قضایی به صورت مستقیم الزامی نیست. یعنی هیچ قانون یا مقرره ای شما را وادار به ارسال جواب اظهارنامه قضایی نمی کند. اظهارنامه صرفاً یک ابزار اطلاع رسانی و مطالبه رسمی است و عدم پاسخ به آن به معنای اقرار به مطالبات اظهارکننده نیست. با این حال، عدم پاسخ به اظهارنامه می تواند پیامدهایی داشته باشد که عبارتند از:

• تعبیر به سکوت: در برخی موارد و با توجه به شرایط خاص، سکوت شما می تواند توسط مراجع قضایی به عنوان عدم اعتراض یا حتی تأیید ضمنی برخی موارد تعبیر شود، هرچند که این موضوع یک قاعده کلی نیست.
• تسریع در طرح دعوا: عدم دریافت پاسخ از سوی اظهارکننده، می تواند او را به این نتیجه برساند که راهی جز طرح دعوا در دادگاه باقی نمانده و فرآیند قضایی را تسریع بخشد.
• از دست دادن فرصت دفاع مقدماتی: پاسخ ندادن، به این معنی است که شما فرصت تبیین موضع خود را پیش از ورود به فرآیند رسمی دادگاه از دست داده اید.

۵.۲. اهمیت و مزایای پاسخ به اظهارنامه

با وجود عدم الزام قانونی، پاسخ به اظهارنامه قضایی مزایای بسیاری دارد که می تواند به نفع مخاطب باشد:

• حفظ حقوق: با ارسال جواب اظهارنامه قضایی، می توانید موضع خود را به صورت رسمی اعلام کنید و از حقوق خود دفاع نمایید.
• شفاف سازی: پاسخ می تواند به شفاف سازی ابهامات کمک کرده و سوءتفاهم ها را برطرف کند.
• پیشگیری از دعوا: در بسیاری از موارد، پاسخ مستدل و منطقی می تواند اظهارکننده را از طرح دعوا منصرف کند و به حل و فصل مسالمت آمیز اختلاف منجر شود.
• اثبات حسن نیت: پاسخگویی نشان دهنده حسن نیت و آمادگی شما برای حل مسئله است.
• تهیه مقدمات دفاع: متن پاسخ می تواند مبنای دفاعیات شما در صورت طرح دعوا در آینده قرار گیرد.

۵.۳. نحوه پاسخگویی به اظهارنامه

پاسخ به اظهارنامه نیز به همان روش ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی صورت می گیرد:

1. ثبت اظهارنامه جدید: شما باید یک اظهارنامه جدید با عنوان پاسخ به اظهارنامه شماره… ثبت کنید.
2. مراجعه به سامانه یا دفاتر: می توانید به صورت آنلاین از طریق remission.adliran.ir یا حضوری از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام به ثبت اظهارنامه الکترونیکی نمایید.
3. ذکر شماره اظهارنامه مرجع: در متن اظهارنامه پاسخ، حتماً به شماره و تاریخ اظهارنامه دریافتی اشاره کنید تا ارتباط بین دو سند حقوقی مشخص باشد.

۵.۴. نکات مهم در نگارش پاسخ اظهارنامه

هنگام تنظیم اظهارنامه قضایی به عنوان پاسخ، به نکات زیر توجه کنید:

• رعایت ادب: حتی در صورت ناراحتی یا خشم، لحن مؤدبانه را حفظ کنید.
• مستند بودن: هر ادعایی که مطرح می کنید، باید مستند به مدارک و دلایل باشد. مدارک مربوطه را نیز پیوست کنید.
• پرهیز از اعترافات غیرضروری: از بیان مطالبی که می تواند علیه شما در آینده مورد استفاده قرار گیرد، خودداری کنید.
• تمرکز بر دفاعیات: دفاعیات و ادعاهای خود را به روشنی و با استدلال حقوقی بیان کنید.
• مختصر و مفید: متن را از زیاده گویی دور نگه دارید و صرفاً به موارد مرتبط با موضوع اظهارنامه دریاففتی پاسخ دهید.
• مشاوره حقوقی: در موارد پیچیده یا حساس، حتماً قبل از پاسخگویی با یک وکیل یا مشاور حقوقی مشورت کنید.

«پاسخگویی هوشمندانه به اظهارنامه می تواند یک فرصت طلایی برای حل اختلاف خارج از دادگاه باشد و از اتلاف وقت و هزینه های دادرسی جلوگیری کند.»

۶. نمونه فرم اظهارنامه الکترونیکی قضایی

فرم اظهارنامه الکترونیکی قضایی در سامانه remission.adliran.ir یک ساختار مشخص و از پیش تعریف شده دارد که کاربران باید آن را تکمیل کنند. اگرچه امکان دانلود یک فرم خام به معنای یک سند قابل ویرایش و از پیش طراحی شده مانند فرم های کاغذی گذشته، به دلیل ماهیت الکترونیکی و سیستماتیک بودن آن در سامانه وجود ندارد، اما می توان بخش های اصلی و نحوه تکمیل آن را شرح داد. کاربران در واقع، در سامانه، بخش های مختلف یک فرم الکترونیکی را پر می کنند و سامانه به صورت خودکار آن را در قالب قانونی و رسمی اظهارنامه آماده می کند. این فرآیند جایگزین ارسال نامه الکترونیکی به قوه قضاییه به صورت آزاد و غیررسمی شده است.

بخش های اصلی نمونه فرم در سامانه

1. مشخصات اظهارکننده:

   شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، محل صدور، شغل، تابعیت، دین، مذهب، شماره تماس، نشانی اقامتگاه و کد پستی. این اطلاعات به صورت خودکار از سامانه ثنای شما بارگذاری می شود، اما امکان ویرایش محدود برای برخی موارد وجود دارد.

2. مشخصات مخاطب اظهارنامه:

   شامل نام، نام خانوادگی یا نام شرکت، کد ملی یا شناسه ملی، شغل/سمت، شماره تماس و نشانی اقامتگاه/مرکز اصلی فعالیت. دقت در این بخش برای ابلاغ اظهارنامه الکترونیکی حیاتی است.

3. موضوع اظهارنامه:

   از لیست کشویی موجود در سامانه انتخاب می شود (مانند مطالبه وجه، درخواست انجام تعهد، اخطار عدم تمکین). در صورت لزوم، می توانید سایر را انتخاب و موضوع را به صورت دستی وارد کنید.

4. مشخصات وکیل/نماینده (در صورت وجود):

   در صورتی که اظهارنامه توسط وکیل یا نماینده قانونی تنظیم می شود، مشخصات کامل وکیل در این بخش وارد خواهد شد.

5. متن اظهارنامه:

   این مهم ترین بخش است که در آن اظهارکننده خواسته خود را با رعایت اصول نگارش حقوقی (که پیشتر توضیح داده شد) بیان می کند. این متن باید شامل مقدمه، بیان واقعه، استناد به دلایل و خواسته نهایی باشد.

6. پیوست ها:

   لیست مدارکی که به صورت الکترونیکی (PDF/JPEG) به اظهارنامه پیوست شده اند، در این بخش نمایش داده می شود. به این اسناد در متن اظهارنامه نیز اشاره می شود.

نحوه شخصی سازی فرم

هنگام پر کردن فرم در سامانه، شما می توانید متن اظهارنامه را کاملاً متناسب با خواسته و موضوع خود بنویسید. این بخش جایی است که خلاقیت و دانش حقوقی شما به کار می آید. استفاده از الگوهای استاندارد و مشاوره با متخصصین می تواند به شما در تنظیم اظهارنامه قضایی مؤثر کمک کند. در واقع، خود سامانه با ارائه بخش های مجزا و راهنمایی های حین تکمیل، به کاربران در ساخت یک فرم اظهارنامه الکترونیکی قضایی مطابق با استانداردها کمک می کند.

۷. تفاوت ارسال نامه الکترونیکی به قوه قضاییه با ارسال اظهارنامه الکترونیکی

گاهی اوقات، کاربران واژه ارسال نامه الکترونیکی به قوه قضاییه را با ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی اشتباه می گیرند، در حالی که این دو مفهوم، با وجود شباهت در بستر ارتباطی (الکترونیکی بودن)، از نظر ماهیت، هدف و آثار حقوقی کاملاً متفاوت هستند.

۷.۱. ارسال نامه الکترونیکی به قوه قضاییه (مکاتبات عمومی)

منظور از ارسال نامه الکترونیکی به قوه قضاییه معمولاً شامل مکاتبات عمومی و اداری است که افراد برای موارد مختلفی از قبیل:

• شکایت از کارکرد یک اداره یا کارمند قضایی: مثلاً انتقاد از نحوه برخورد در یک دادسرا یا دفتر خدمات قضایی.
• پیشنهاد یا انتقاد در مورد سامانه های قضایی: ارائه بازخورد در خصوص عملکرد سایت ها یا نرم افزارهای قوه قضاییه.
• درخواست راهنمایی عمومی: پرسیدن سوالاتی کلی درباره فرآیندهای قضایی.
• ارسال مستندات غیررسمی: برای اطلاع رسانی به یک بخش خاص از قوه قضاییه، بدون انتظار آثار حقوقی مستقیم.

این گونه نامه ها معمولاً از طریق بخش ارتباط با ما در وب سایت های عمومی قوه قضاییه یا ایمیل های رسمی ارسال می شوند و جنبه اداری و اطلاع رسانی دارند. محتوای آن ها معمولاً در یک قالب آزاد نوشته می شود و فاقد ساختار حقوقی خاصی است. این نامه ها مستقیماً به یک پرونده قضایی خاص مرتبط نیستند و معمولاً برای ایجاد یک مطالبه رسمی یا اتمام حجت حقوقی استفاده نمی شوند.

۷.۲. ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی (ابزار حقوقی رسمی)

همانطور که قبلاً توضیح داده شد، ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی یک ابزار حقوقی کاملاً رسمی و دارای آثار حقوقی مشخص است که بر اساس ماده 156 قانون آیین دادرسی مدنی تعریف شده است. ویژگی های اصلی آن عبارتند از:

• هدف حقوقی مشخص: مطالبه رسمی یک حق یا اطلاع رسانی قانونی به یک شخص حقیقی یا حقوقی خاص.
• بستر رسمی و تخصصی: ارسال از طریق سامانه مخصوص اظهارنامه (remission.adliran.ir) یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی.
• ساختار حقوقی استاندارد: فرم و محتوای آن باید بر اساس ضوابط حقوقی خاصی تنظیم شود (مانند مشخصات دقیق اظهارکننده و مخاطب، متن صریح خواسته و پیوست مدارک).
• آثار حقوقی مستقیم: ابلاغ آن به مخاطب دارای اثر حقوقی است و می تواند به عنوان دلیل اتمام حجت، قطع مرور زمان یا پایه و اساس طرح دعوا در آینده استفاده شود.
• الزام به ثبت ثنا: هم اظهارکننده و هم مخاطب برای ابلاغ الکترونیکی باید در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشند.

تفاوت اصلی در یک نگاه: تفاوت اساسی این دو در ماهیت و هدف آنهاست. «نامه الکترونیکی به قوه قضاییه» بیشتر جنبه ارتباط عمومی و اداری دارد، در حالی که «اظهارنامه الکترونیکی قضایی» یک سند حقوقی رسمی است که در چارچوب قوانین دادرسی مدنی طراحی شده و آثار حقوقی مشخصی را به دنبال دارد. بنابراین، اگر قصد مطالبه حقی از دیگری را دارید، باید از ابزار اظهارنامه قضایی استفاده کنید و نه صرفاً یک نامه عمومی.

نتیجه گیری

ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی، به عنوان یک ابزار حقوقی نوین و کارآمد، نقش حیاتی در تسهیل و تسریع فرآیندهای قضایی ایفا می کند. این روش، با جایگزینی شیوه های سنتی، امکان مطالبه رسمی حقوق و اطلاع رسانی قانونی را در یک بستر امن و قابل اعتماد برای تمامی افراد و نهادها فراهم آورده است. آگاهی از تعریف حقوقی، کاربردها، پیش نیازها و مراحل گام به گام ثبت اظهارنامه الکترونیکی در سامانه remission.adliran.ir، به کاربران کمک می کند تا با اطمینان و دقت لازم، حقوق خود را پیگیری کرده و از بروز پیچیدگی های آتی در مراجع قضایی پیشگیری کنند.

با مطالعه این راهنمای جامع، شما اکنون به دانش لازم برای ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی، پیگیری وضعیت آن، و حتی پاسخگویی به اظهارنامه های دریافتی مجهز هستید. در نهایت، همواره توصیه می شود در موارد پیچیده و دارای ابهامات حقوقی، قبل از هرگونه اقدام، با کارشناسان و وکلای دادگستری مشورت نمایید تا از صحت و اعتبار اقدامات خود اطمینان حاصل کرده و بهترین نتیجه ممکن را به دست آورید.